April is tot nu toe een behoorlijk koude maand. Momenteel leven we zo'n 4,5 graden onder onze stand en geregeld vallen er winterse buien. Plaatselijk is het afgelopen week zelfs tot een serieuze laag sneeuw gekomen! Toch raken we dit licht winterse weer de komende periode kwijt, ook al verloopt dat proces moeizaam...

.

De afgelopen tijd heeft een sterk hogedrukgebied op de Atlantische Oceaan gelegen, waardoor we meestal te maken hadden met een koude noordelijke stroming. Dit hogedrukgebied lijkt volgende week echter aan de wandel te gaan. Waarschijnlijk verplaatst de kern van het hoog zich naar de Noordzee of Scandinavië, waardoor bij ons een oost- tot noordoostelijke stroming opsteekt. De aangevoerde lucht zal daardoor minder koud gaan worden. Toch ligt er boven Oost-Europa ook nog best wat koude lucht, waardoor we niet direct met aangenaam lenteweer te maken zullen krijgen. Allesbepalend is in hoeverre het hogedrukgebied een uitloper richting het Europese vasteland kan opbouwen. Indien dat lukt, draait de wind meer naar het zuidoosten en dat zou wel degelijk een snelle opwarming kunnen geven. Maar die kans lijkt voorlopig niet bijster groot.

Op de kaarten hieronder zien we een "gordel" van koude lucht dwars door Europa, met een noordoostelijke stroming uitstromend over Europa. Zolang het hogedrukgebied zich niet verder naar Centraal-Europa verplaatst, zal het niet erg warm worden. Uiteraard blijven de neerslagkansen in deze situatie minimaal.

.

Ook rondom de maandwisseling lijken hogedrukgebieden te heersen in Europa. De verdeling krijgt zelfs wat trekjes van vorig jaar, toen we natuurlijk een extreem zonnige en droge lente hadden. In april/mei 2020 was het luchtdrukpatroon aanhoudend "geblokkeerd", datzelfde beeld zien we de komende tijd. Hierdoor kunnen storingen ons niet of nauwelijks bereiken en zal de zon prima zaken doen in Nederland. Het aandeel droogte kan hierdoor aanzienlijk toenemen. De exacte positie van hogedrukgebieden bepaalt hierbij de hoogte van de temperaturen, maar écht serieuze warmte lijkt voorlopig weinig kans te maken. Boven Zuid-Europa is gewoon weinig hitte voor handen: na alle noordenwinden van de afgelopen tijd, moet zich daar eerst nieuwe warmte opbouwen. Iets wat overigens richting de maandwisseling wel lijkt te gaan gebeuren.

Vervolgens zijn er enkele aanwijzingen dat zich tussen 30 april en 5 mei (tijdelijk!) een lagedrukgebied kan 'afsnoeren' bij de Golf van Biskaje. In dat scenario zou enkele dagen veel warmere en onstabielere lucht uit het verre zuiden ons kunnen bereiken. In zo'n geval moet je begin mei gaan denken aan temperaturen tussen 20 en 25 graden met mogelijk ook kans op regen- en onweersbuien. Maar nogmaals: het is voorlopig zeer de vraag of die subtropische luchtsoort ons dan überhaupt kan bereiken. Boven delen van Frankrijk en Spanje lijkt de kans op noemenswaardige warmte en ook onweer in elk geval wel toe te gaan nemen.

.

Wat opvalt is dat in 2021 gemiddeld genomen niet grossiert in extreme warmte, zoals voorgaande jaren dat wel deden. Januari en maart waren zelfs een fractie te koud, terwijl februari (ondanks de felle winterperiode) nog nipt te zacht eindigde. Met de huidige tussenstanden lijkt april zelfs fors te koud te worden, al moeten we dat altijd nog even afwachten tot de laatste week. Eén en ander kan natuurlijk verklaard worden door de veel hogere langjarig gemiddelde waarden die op 1 januari zijn ingegaan, maar ook zeker omdat lange warme periodes tot nu toe ontbreken. Al mogen we de warmterecords in de laatste dagen van februari én maart absoluut niet vergeten!

Met de opbouw van warme lucht boven Zuid-Europa, zou mei de eerste maand van 2021 kunnen worden die ruim bovengemiddeld gaat scoren qua temperatuur. Sinds 2015 slaagde geen enkel jaar erin om pas in de vijfde maand (of later) een gemiddelde temperatuur van minimaal een volle graad boven normaal af te leveren. Dit jaar verloopt tot nu toe anders. Toch lijkt mei wel eens flink warmer uit te kunnen vallen, wanneer de wind vaker naar een zuidelijke richting gaat draaien. Vooral boven Spanje, Frankrijk en delen van het Middellands Zeegebied is de indicatie voor warmte fors naar boven gericht, maar details in het weerbeeld zullen dan gaan bepalen of die warmte ook onze omgeving soms kan bereiken. Dat is zeker niet uitgesloten!

We kunnen op basis van de nieuwste kaarten prima concluderen dat we aan de 'vooravond' van een lange droge periode staan, zoals we dat wel vaker zien in onze lentes. Voorlopig is het daarbij nog aan de koude kant, maar volgende week lopen de temperaturen gestaag op tot rond of iets boven normaal. Pas de laatste dagen van april en vooral begin mei zijn er signalen op beduidend warmer weer, maar uiteraard met de nodige onzekerheid!

Foto omslag: Piet Grim