Het zal niemand verbazen: maart 2022 gaat de boeken in als een recordzonnige maand! Momenteel zijn we de grens van 170 zonuren al gepasseerd terwijl een totaal aantal van circa 130 zonuren gebruikelijk is. Vandaag of morgen denderen we de top-5 van zonnigste maartmaanden binnen die ooit zijn gemeten en uiteindelijk is een nummer één notering een formaliteit. We hebben namelijk nog tien dagen te gaan en voorlopig blijft het onverminderd zonnig in Nederland.

De veroorzaker van het huidige lenteweer, een ronduit krachtig hogedrukgebied boven een groot deel van West- en Noord-Europa, lijkt echter niet heel lang meer stand te houden. De komende dagen zien we de omvang langzaam al wat afnemen maar dat heeft voorlopig weinig invloed op ons directe weerbeeld. Dat lijkt richting de maandwisseling te veranderen. 

Vanaf grofweg 30/31 maart verplaatst het eerdergenoemde hogedrukgebied naar de oceaan en steekt een stroming uit noordwest tot noord op. Bovendien komen we dan meer en meer onder invloed te liggen van storingen vanuit Scandinavië. Doordat de wind tot op noordelijke breedten uit het noorden gaat waaien, zakt een flinke portie koude lucht naar het zuiden uit. Het is zeker niet uitgesloten dat wij daar ook een veeg van meekrijgen rond de maandwisseling. In dat geval volgen van tijd tot tijd (winterse) buien en stokt de middagtemperatuur op hooguit 10 graden. Tijdens de nachten kan het enkele graden vriezen. Het geschetste beeld heeft wel wat weg van begin april vorig jaar, toen we ook ineens met een krachtige noordstroming en zeer koude lucht te maken kregen. Alleen lijkt dit meer een 'light-versie' te worden.

Desondanks is de kans groot dat april relatief koud van start gaat. In deze situatie betekent dat een gemiddelde temperatuurafwijking van circa 2 graden op weekbasis, wat overigens nog wel meevalt. Overdag hebben we temperaturen die ongeveer de helft van nu bedragen (ofwel 8 tot 10 graden), maar in geval van langdurige neerslag is een veel koudere dag zomaar mogelijk. Wanneer die neerslag tijdens de nachtelijke uren valt zou daarbij ook best eens wat winters karakter kunnen voorkomen. Voor details is het uiteraard nog veel te vroeg, maar vorig jaar hebben we gezien dat lokale sneeuw in april absoluut geen uitzondering hoeft te zijn!

De terugval in temperatuur zien we inmiddels ook al mooi terug in de 14-daagse pluimverwachting hierboven. In het noorden van Nederland is de onzekerheid zelfs opvallend klein: slechts 3 of 4 leden in het ensemble houden het vanaf 30 maart nog wat warmer met 12-15 graden. De rest (circa 90%) berekent duidelijk een omslag naar kouder weer.

En dat levert niet alleen kouder, maar ook beduidend wisselvalliger weer op. Met het oog op de voorbije weken is een beetje regen natuurlijk welkom, want regionaal is sinds 28 februari nog amper een druppel regen gevallen. Het scheelt wel enorm dat de mate van verdamping nog relatief laag is in deze tijd van het jaar. De vraag is nu vooral of maart ook daadwerkelijk op veel plaatsen met 0 millimeter neerslag zou eindigen. Dan draait het naast de zonnigste, ook meteen op de droogste maart ooit uit. Die kans zit er nog steeds al is dat wel volledig afhankelijk van de laatste paar dagen van de maand. Dat april vervolgens wisselvallig begint lijkt vrij zeker.

In tegenstelling tot vorig jaar lijkt het koudere weer ditmaal geen lang leven te krijgen. De signalen vanaf 4-7 april duiden in de nieuwste weerkaarten alweer snel op een opwarming boven het westen van Europa. Een zogenaamde gordel van lagedruk lijkt zich vanaf Scandinavië naar de oceaan te verplaatsen en drukt het hogedrukgebied aldaar weg, met een zuidwestelijke stroming tot gevolg. Uiteraard is het nog een beetje gissen waar we precies terecht gaan komen ten opzichte van dit systeem, maar de kans op warmer weer dan gemiddeld neemt na begin april duidelijk weer toe. Overigens blijft het daarbij wel behoorlijk wisselvallig. Zo'n scenario met bovengemiddelde temperaturen en regelmatig neerslag wordt in het voorjaar ook wel 'groeizaam weer' genoemd...

De serie kaarten hierboven laat het wisselvallige (maar tegelijkertijd vrij warme) weertype duidelijk terug zien. Er wordt een behoorlijke neerslagafwijking omhoog berekend boven onze omgeving wat kan duiden op soms fikse buien. Met een gemiddelde temperatuurafwijking van 2-3 graden omhoog liggen dagen met potentieel 15 tot 20 graden voor de hand. Van het hogedrukgebied waar we nu al weken mee te maken hebben is tegen die tijd geen spoor meer te bekennen...

Met de huidige inzichten lijkt een herhaling van een lente als 2007 of 2020 van de baan. Recorddroge en zonnige tijdvakken zorgden toen halverwege het voorjaar al voor een enorm neerslagtekort en zelfs natuurbranden. Het weerpatroon van de afgelopen tijd (inclusief verwachtingen op de korte termijn) deed alweer een beetje daaraan denken, maar zover lijkt het dus voorlopig niet te komen. Al weet je nooit wat de rest van het voorjaar nog voor ons in petto heeft, het zal zeker anders lopen dan andere jaren. Het weer heeft tenslotte geen geheugen en valt nooit in herhaling!

Omslag: eigen foto