Na een lange en warme zomerperiode maken we inmiddels een omslag mee naar een koeler en wisselvalliger weertype. In de weerkaart van het Europese weermodel is tijdens de eerste week van de komende 30-daagse periode een tweedeling zichtbaar tussen een relatief hoge luchtdruk in de omgeving van IJsland en een lagere luchtdruk boven Scandinavië en de Baltische Staten. In Nederland is de barometerstand in deze berekeningen een fractie lager dan gebruikelijk. Met een noordelijke windrichting worden geregeld buien vanaf de Noordzee aangevoerd. Het wisselvallige weertype wordt bevestigd door het verwachte neerslagpatroon. De kaart kleurt groen en dat geeft aan dat het in de berekeningen natter dan gemiddeld is voor deze tijd van het jaar.

Na het weekeinde, als we in de tweede week van de 30-daagse aanbelanden, lijkt het erop dat hogedrukgebieden hun invloedsfeer in oostelijke richting over het Europese continent uitbreiden. Deze verschuiving levert bij ons zeer waarschijnlijk een minder wisselvallig weerbeeld op. De verwachte hoeveelheid neerslag neemt hierdoor ook af. In de onderstaande kaart worden de groene tinten door oranje vervangen en dit wijst op drogere condities. Tijdens de derde en vierde week verdwijnt het signaal voor een significante afwijking van de luchtdruk op zeeniveau of het neerslagpatroon in de weerkaarten. De onzekerheid in de verwachting neemt op deze termijn dus behoorlijk toe.

De vier mogelijke weerregimes, die aangeven waar hoge- en lagedrukgebieden grofweg gepositioneerd zijn, bevestigen de eerdergenoemde veranderingen. De Atlantische Rug dat wordt gekenmerkt door een noordelijke wind en relatief lage temperaturen wordt opgevolgd door een zogeheten blokkade van hogedruk. Eind september en begin oktober neemt het aandeel van de twee overige weerregimes in de kansverdeling toe en de voorkeur wordt minder eenduidig. 

Door de noordelijke windrichting gaat de temperatuur stapsgewijs verder omlaag. Aankomend weekend komt de overgrote meerderheid van de temperatuurberekeningen voor het midden van het land rond of zelfs onder 15 graden uit. Midden en eind september zijn waarden tussen 17 en 20 graden gebruikelijk. Deze verwachte temperaturen zitten dus ruim onder het klimatologische gemiddelde. Met het afnemen van de wisselvalligheid en de toenemende kans op een blokkade door een hogedrukgebied laten een aantal leden van de temperatuurpluim op de langere termijn weer een stijgende lijn zien. Er zijn enkele uitschieters die richting 25 graden gaan, maar deze zijn vooralsnog in de minderheid. De spreiding in de pluim neemt op deze termijn ook toe.

De vraag is vervolgens of deze mogelijk temperatuurstijging door weet te zetten tijdens het slot van deze 30-daagse periode. In de onderstaande twee weerkaarten voor eind september en begin oktober blijven bovengemiddelde waarden zichtbaar in het westen en zuiden van Europa. De afwijking ten opzichte van het gemiddelde is echter minimaal met slechts 1 á 2 graden verschil. Begin oktober is 15 tot 17 graden gebruikelijk. Op een zonnige en droge dag zou het dan nog kunnen opwarmen richting 20 graden en zal het een beetje zomers aanvoelen. Het effect van ex-orkanen en tropische stormen kan ook nog zorgen voor een input van warmte, waardoor de temperatuur tijdelijk kan oplopen. De wisselvalligheid zal hierdoor ook toenemen, dus het mes snijdt aan twee kanten.

De komende 30-daagse periode staat eerst in het teken van wisselvallig en nat weer, waardoor het soms echt al een beetje herfstachtig aan zal doen. Daarna winnen hogedrukgebieden terrein in het noordwesten van Europa. Het wordt droger en de temperatuur valt weer enkele graden hoger uit. Op de langere termijn neemt de spreiding en onzekerheid in de verwachting toe en is er geen duidelijke voorkeur meer aan te wijzen voor een bepaald weertype.

Foto omslag: Iris Weijenberg