We beginnen met de komende 7 dagen, waarin het gematigd warm zomerweer blijft. Veel mensen zullen het op dit moment echter ervaren als ronduit aangenaam zomerweer. De middagtemperatuur komt meestal uit tussen 20 en 24 graden, alleen aan zee is het vaak wat frisser. Donderdag vormt hierin overigens een uitzondering: dan passeert een frontje met meer wolken en lokaal wat regen. Dit zou zomaar de enige neerslag van betekening kunnen zijn de komende weken...

In de pluim hierboven zien we het enige noemenswaardige neerslagsignaal aanstaande donderdag vallen, lokaal is dan meer dan 5 mm mogelijk. Daarna neemt een krachtig hogedrukgebied het stokje over en kan het wel eens langdurig droog blijven.

Vorige maand hebben we in een artikel op Weerplaza besproken hoe een Spaanse pluim zich ontwikkelt en in z'n werk gaat. Een partij hitte wordt dan vanuit Zuidwest-Europa opgestuwd richting het noorden, waardoor het ook bij ons zeer warm zomerweer kan worden, in een later stadium mogelijk ook met toenemende onweerskansen. Nu hinten de meest recente kaarten opnieuw op zo'n scenario richting half juli. De vraag is echter hoe alle details uitvallen.

De situatie zoals die nu geschetst wordt is namelijk als volgt. Een krachtig hogedrukgebied ontwikkelt zich de komende dagen boven de Atlantische Oceaan en de Azoren en blijft daar vervolgens een aantal dagen rondtollen. Dit levert bij ons aanvankelijk nog een vrij koele west- tot noordwestelijke stroming op. Vanaf komend weekend (rond 10 juli) begint de 'as' van dit hogedrukgebied zich heel langzaam noordwaarts te verplaatsen, waardoor wij recht onder het hoog terecht komen. Die frisse zeewind valt dan weg en de temperaturen gaan direct een aantal graden omhoog. Landinwaarts komen al snel zomerse waarden van 25 graden of iets meer binnen bereik. Intussen bouwt zich onder het hoog een flinke portie hete lucht op boven Zuid-Europa: in Spanje komen binnen afzienbare tijd maxima rond 40 graden in zicht.

In de nieuwe week, tussen 12 en 15 juli, is de kans vervolgens groot dat het hogedrukgebied zich opsplitst in twee delen. Het meest westelijke deel blijft rond de Azoren liggen, maar het oostelijke gedeelte kan als het ware losbreken en verplaatst zich dan oostwaarts richting het Europese vasteland. In dat geval komt de weg vrij voor een zeer warme zuidelijke stroming en kan de hitte boven Zuid-Europa zich naar het noorden uitbreiden. Alles hangt dus samen met de positie van het hogedrukgebied en of die tweesplitsing er op termijn komt. Toch zijn enkele weermodellen daar nu al redelijk consistent in. Later kan zich bovendien een lagedrukgebied vormen nabij de Golf van Biskaje of langs de Spaanse kust, waardoor de zuidenwind nog een extra slinger krijgt.

Er staat dus opnieuw een potentiële hitte-opstoot in de weerkaarten, al is het natuurlijk allemaal nog ver in de toekomst. Toch zijn weermodellen tegenwoordig in staat om zo'n scenario vroeg te berekenen, soms al 7-10 dagen van tevoren. Dat zagen we voorgaande keren (half mei, eind juni) ook prachtig. De belangrijkste vraag is vooral: hoe noordelijk komt de mogelijke warmte uiteindelijk in Europa? Daarop kunnen we voorlopig nog geen antwoord geven en zal de komende tijd bekeken moeten worden.

De begrenzing tussen de hete en relatief koele lucht komt namelijk waarschijnlijk niet erg noordelijk te liggen, ergens tussen Schotland en Denemarken of Scandinavië. Ten zuiden daarvan neemt de kans op zomerse en tropische temperaturen toe, ten noorden daarvan bevinden zich lagedrukgebieden met geregeld neerslag en veel lagere maxima. De kans is momenteel zo'n 65-70% dat wij aan de warme zijde van het front terecht komen met dus snel oplopende temperaturen: op dit moment opteren circa 33 van de 51 members in het ensemble voor het warme scenario, wat op deze termijn best een stevig signaal is. Of dit de komende dagen standhoudt gaan we voor jullie natuurlijk in de gaten houden!

Zoals hierboven al aangegeven zijn ook de neerslagkansen voorlopig zeer klein. Daardoor neemt de droogte in onze omgeving toe, maar niet alleen in Nederland en België is dat het geval. Vooral in het Alpengebied en Zuid-Europa neemt de droogte intense vormen aan. Zo is gisteren in het noorden van Italië de noodtoestand uitgeroepen vanwege een nijpend tekort aan (drink)water. In delen van Spanje woeden op verscheidene plaatsen bosbranden en ook het zuiden van Frankrijk krijgt op steeds grotere schaal met ernstige droogte te maken. Bij ons valt het neerslagtekort tot op heden relatief mee door recent gevallen buien: de natuur is op de meeste plaatsen nog mooi groen en sloten en vennen zijn redelijk met water gevuld.

Op de kaart hierboven zien we dat het actuele neerslagtekort uiteenloopt van circa 70-80 millimeter in Midden-Nederland en delen van Friesland tot maximaal ruim 200 millimeter in de Achterhoek en het zuidwesten van ons land. Overigens zijn die laatste waarden wel stevig voor begin juli. Toch blijft het daar niet bij. Met het oog op de huidige verwachtingskaarten neemt de droogte de komende weken snel toe. Momenteel verdampt er op een zonnige dag (met matige wind) tussen de 6 en 8 millimeter aan neerslag per dag en wanneer het zeer warm wordt loopt die som nog verder op. Met het gebrek aan neerslag zal vrijwel heel Nederland volgende week boven een tekort van ruim 100 millimeter uitkomen, lokaal zelfs al dik boven de 200 millimeter. Tegen die tijd gaan we daarvan ook de gevolgen terug zien in de natuur. Het gras zal snel geel kleuren en ook het grondwaterniveau zakken.

De kaarten hieronder tonen de verwachte afwijking van de neerslaghoeveelheid voor de komende weken. Daaraan zien we duidelijk dat vrijwel heel West-Europa te maken krijgt met een droge periode.

Uiteindelijk kan de toenemende warmte in Europa wel resulteren in onweersbuien, maar dat is wéér een stap verder in de toekomst. Voorlopig lijkt de kans op onweer klein te blijven door de hoeveelheid hogedruk boven onze regio. Datzelfde geldt voor de landen rondom ons heen. Vervolgens lijkt ook eind juli en begin augustus de kans op bovengemiddelde temperaturen relatief groot te blijven, al is dat natuurlijk wel met de nodige onzekerheid. Voor de vakantiegangers onder ons lijkt er al met al een ideale periode aanstaande te zijn. Althans, wanneer je van warmte en zon houdt natuurlijk.

Foto omslag: Anne-Marie van Iersel (Vlissingen, juni 2022)