We staan aan de vooravond van een interessante weerperiode. Vanaf donderdag komt de begrenzing tussen koude lucht uit Oost-Europa en zeer zachte lucht vanuit het zuidwesten precies boven onze omgeving te liggen. Dat staat normaal gesproken garant voor veel neerslag, maar ook winterse perikelen door sneeuw of misschien wel ijzel behoren tot de mogelijkheden. Dit patroon stond ook al enige tijd op de planning voor eind januari, maar nog steeds lijkt er niet sprake te zijn van écht doorzettend winterweer. Omdat een flinke portie kou ontbreekt, maar zeker ook omdat het telkens nèt niet "goed" valt voor Nederland. Want grote delen van Europa hebben wel degelijk winterweer van betekenis gehad tot nu toe!

Hierboven zien de vergelijking tussen de temperatuurpluim voor regio zuidwest én noordoost. Vooral vanaf donderdag is het verschil enorm: waar het noordoosten mogelijk enkele dagen de winter in duikt, blijft het zuidwesten veel langer zacht met soms zelfs 10-12 graden.

De winter van 2020/2021 kenmerkt zich tot nu toe door veel koude weerkaarten op de lange termijn. De winterliefhebbers noemt dit ook wel "virtuele pret". Een aantal keer per week komen er wel weer mooie zogenaamde 'runs' voorbij, waarbij we volop vorst en sneeuw zouden kunnen krijgen over 7 of 10 dagen. Het is een soort houvast geworden voor de winterliefhebber. Toch blijkt eens temeer dat een stevige winterse periode niet zo eenvoudig te realiseren is in onze omgeving.

Een fiks koude luchtsoort kan in Nederland in feite maar uit één richting komen: het oostnoordoosten. Vanuit Rusland/Finland moet de aanvoer van diepvrieskou op gang komen en bij voorkeur zonder omweg naar onze omgeving geblazen worden. Winterweer direct vanaf de Noordpool uit het noorden is bij ons heel lastig, omdat de wind altijd over zee komt en daardoor warmt de lucht onderweg flink op. En dan hebben we nog de opbouw van een koude luchtlaag ter plekke. Dit gebeurde onlangs nog in Spanje: eerst viel een dik pak sneeuw, daarna hield die sneeuw de lucht koud en bleef het lange tijd vriezen, zonder dat er verdere aanvoer van kou aanwezig was.

Animatie van de verwachte temperatuur afwijking voor de komende 5 weken (t/m 28 februari).
Kaarten: ECMWF

Het heersende weerbeeld van januari, kwakkelen met afwisselend een sneeuwstoring en dan weer 10 graden, lijkt ook in de derde wintermaand van dit seizoen aan te houden. De verwachting is dat we in februari nog een tijdje dichtbij de begrenzing tussen koude en warme lucht liggen met behoorlijk wisselvallig weer. Over het algemeen blijven de neerslagkansen groot met vaak storingen, soms levert dat ook zeker sneeuwkansen op. Wellicht dat er een keer een flink pak sneeuw ergens valt, zoals we afgelopen weekend nog zagen in Limburg (lokaal bijna 20 centimeter). Toch lijkt een échte winterse periode voorlopig niet aan de orde te zijn. Dit heeft 2 redenen: er is nog altijd geen grootschalige voorraad kou aanwezig boven Oost-Europa (alle vorst is inmiddels alweer verdreven naar Rusland) én het stromingspatroon is veel te wisselvallig. Lagedrukgebieden denderen elke keer weer West-Europa in en daardoor krijgt de koude lucht geen kans om zichzelf op te bouwen.

Hoeveel vorst en sneeuw we daadwerkelijk nog krijgen, is vooral afhankelijk van de koers van lagedrukgebieden. Wanneer een serie storingen zuid van ons langstrekt zou het best en keer wat langer koud uit kunnen vallen met meer sneeuw. Als zo'n lagedrukgebied noordelijker koerst dan kunnen we ook ineens weer in de zachte lucht terecht komen met 10-12 graden. Dit zien we later deze week bijvoorbeeld ook in Zuid-Nederland gebeuren. Details bepalen uiteindelijk hoeveel winterweer we in de Benelux nog krijgen. Maar sprookjesachtige taferelen zoals hieronder gaan we nog wel vaker zien!

.

Richting de laatste decade van februari (20-28 feb) wordt de indicatie voorzichtig steeds zachter. Natuurlijk is dit nog veel te prematuur om diep om in te gaan, maar het zou niet de eerste keer zijn dat we tegen die tijd van de eerste lenteachtige temperaturen kunnen genieten. De dagen worden tenslotte snel langer en dat heeft invloed op de temperatuur. Al kennen we ook recente uitzonderingen uit 2013 en 2018, waarbij eind februari en in maart nog een kou-inval plaatsvond. Maar dat ligt zeker niet direct voor de hand...

Omslagfoto: sneeuwdek in Vijlen (Zuid-Limburg) op 24 januari 2021