Zeer warme en droge lucht vanuit het zuiden van Europa heeft ons land bereikt en zorgt voor extreme hitte. In de provincies Zeeland, Noord-Brabant, Limburg, Gelderland, Zuid-Holland, Overijssel en Utrecht geldt van 11:00 tot 21:00 uur code oranje. De temperatuur loopt hier op naar 39 graden. Lokaal kan mogelijk net 40 graden bereikt worden.

In de noordelijke provincies (Noord-Holland, Flevoland, Drenthe, Friesland, Groningen en de Waddeneilanden) en de overige uren in de hierboven genoemde provincies is code geel actief. Dinsdagavond koelt het maar moeizaam af en de minimumtemperatuur blijft tijdens de nacht naar woensdag ruim boven 20 graden. Als de temperatuur het hele etmaal boven 20 graden blijft, is officieel sprake van een tropennacht. Lokaal is al sprake van de eerste tropennacht, want in Vlissingen kwam de temperatuur de afgelopen 24 uur niet onder 20 graden uit.

In de zuidelijke helft van het land stijgt de temperatuur in de zeer warme en droge luchtsoort naar 39 graden. Dat is de prognose voor de officiële weerstations die op een grasveld in een open gebied staan opgesteld, soms zelfs deels in de schaduw. Mogelijk kan hier 40 graden worden bereikt. Vooral in stedelijke gebieden, waar een ander microklimaat heerst, kan het nog een fractie verder opwarmen. 

Lees ook: hoe bijzonder is 40 graden in Nederland?

In de droge lucht komt nauwelijks bewolking voor en met volop zon warmt het flink op en komen we in de buurt van de hoogste temperaturen die ooit in ons land zijn gemeten.  Op 25 juli 2019 werd het in Gilze-Rijen 40,7 graden. Voor De Bilt staat het record op 37,5 graden en werd op dezelfde dag gemeten. De kans op een nieuw nationaal of officieel warmterecord is nu ongeveer 30%.

Naast code oranje en code geel geldt deze dinsdag ook nog een smogalarm vanwege de slechte luchtkwaliteit. Het hogedrukgebied dat zich uitstrekt over een groot deel van Europa zorgt voor dalende luchtbewegingen en weinig wind aan de grond, waardoor luchtvervuiling zich ophoopt in de onderste lagen van de atmosfeer. Dit wordt ook wel de grenslaag genoemd. De hoge temperaturen gecombineerd met het zonnige weertype en de zuidoostelijke wind zorgen ervoor dat vervuilende stoffen worden omgezet in ozon (O3). Dit is een fenomeen wat vooral in de zomer voorkomt, omdat de zon in de andere seizoenen op het noordelijk halfrond niet krachtig genoeg is. Het wordt daarom ook wel zomersmog genoemd. 

De klachten die worden veroorzaakt door zomersmog zijn bijvoorbeeld hoesten, kortademigheid en irritatie aan neus, ogen en keel. Bij een smogalarm zijn de concentraties zo hoog dat een groot deel van de bevolking hier last van kan krijgen. Een smogwaarschuwing is vooral gericht aan ouderen, kinderen en mensen die al last hebben van astma of andere luchtwegaandoeningen.

De temperatuur kan in betegelde achtertuinen en in smalle straatjes nog verder oplopen in vergelijking met waarden op het platteland. De stenen op straat en van gebouwen nemen overdag veel warmte op van de zon en stralen dit in de avond weer uit, waardoor de temperatuur niet of nauwelijks kan dalen.

Met dit soort extreme temperaturen is het belangrijk om voldoende te drinken en verkoeling op te zoeken. Beperk fysieke inspanning op het warmste moment van de dag. 

Wegen, voet- en fietspaden worden ook ontzettend heet. Vooral donker gekleurd asfalt kan opwarmen tot boven 50 graden. In de volle zon kan het asfalt zelfs zacht worden.