Nu de maatschappelijk beperkende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus te remmen steeds heviger vormen aanneemt, begint de maatschappelijke impact ook door te sijpelen in de computerberekeningen van de diverse weermodellen. Nu hebben de weercomputers zelf natuurlijk geen virus opgelopen, maar de data waarme de computers worden gevoed, wordt wel degelijk indirect beïnvloed door het coronavirus.

Door de wereldwijde coronacrisis staan vliegtuigen massaal aan de grond. Laten al deze vliegtuigen nu juist van grote waarde zijn voor de enorme vracht aan weergegevens waarmee weercomputers gevoed worden.

Een weercomputer rekent het weer uit voor de toekomst. Meteorologen, maar ook de bekende weerapps, maken dagelijks meermaals gebruik van deze weerberekeningen. Deze berekeningen komen niet tot stand zonder dat waar waarneemdata aan ten grondslag ligt. Door zoveel mogelijk waarnemingen van over heel de wereld te gebruiken, zowel aan de grond als hoog in de lucht, kan een weercomputer een goed driedimensionaal beeld van onze atmosfeer maken. Dit driedimensionale beeld is het startpunt van de berekeningen voor het weer in de toekomst. Hier geldt: hoe beter het startpunt, hoe beter de uitkomst van de berekeningen.

Door de coronacrisis staan wereldwijd vliegtuigen massaal aan de grond. Waardevolle waarneemdata van al deze vliegtuigen mist dus in het driedimensionale beeld dat de weercomputer kan maken. Door het ontbreken van al deze gegevens, vooral op grotere hoogte, kan de weercomputer een kwalitatief minder goed driedimensionaal beeld van onze atmosfeer maken. Dit zal ook de berekeningen in de toekomst geen goed doen...

Onderzoekers van het Europees weerinstituut ECMWF hebben toevallig in 2019 een test gedaan waarin weersverwachtingen mét en zonder vliegtuigwaarnemingen met elkaar zijn vergeleken. Hieruit blijkt dat de weersverwachting op korte en langere termijn minder goed wordt dan wanneer wél vliegtuigwaarnemingen worden gebruikt.

Het grote nadeel van het ontbreken van vliegtuigwaarnemingen, is dat er een minder goed beeld gemaakt kan worden van de polaire straalstroom, de motor van het weer in onze omgeving. De weersverwachting zal overigens het meest verslechteren voor berekeningen hoog in de atmosfeer. Op leefniveau wordt de verwachting ongeveer 3% minder goed.

Het Europees weerinstituut heeft afgelopen januari een nieuwe weersatelliet in gebruik genomen: Aeolus. Met behulp van deze satelliet kan men op meerdere plaatsen en op diverse hoogtes in de atmosfeer de windsnelheid- en richting meten. Het grote waarneemgat dat is ontstaan door het terugdringen van het vliegverkeer wordt nu deels opgevuld met data van deze nieuwe satelliet. Helaas kan deze satelliet slechts kleine stukken van de atmosfeer tegelijkertijd 'scannen'. Het ontbreken van vliegtuigwaarnemingen blijft dus een groot gemis.

Naast de observaties van de vliegtuigen wordt het waarneemnetwerk elke dag aangevuld met weergegevens van weerballonnen. Door het oplaten van een ballon met een radiosonde krijgt men inzicht in de temperatuur windsnelheid- en richting van de grond tot op ongeveer 12 km hoogte. Normaal wordt er een keer per dag een weerballon opgelaten. Door het wegvallen van een groot deel van het luchtverkeer heeft het KNMI en ook andere weerdiensten van bijvoorbeeld Zweden, Finland en Hongarije besloten om vanaf 21 maart jl. twee keer per dag een weerballon op te laten om te zorgen dat de weersverwachting betrouwbaar blijft.