Deze week is het een komen en gaan van buien- en regenstoringen in ons land. Gisteren trok al een eerste actief buiengebied over delen van ons land. In Noord-Holland viel op meerdere plaatsen al meer dan 50 millimeter afgelopen maandag. Oudkarspel was met ruim 67 millimeter verreweg het natst! Vandaag en de komende dagen gaan we vaker dit soort grote lokale neerslagsommen zien.

Morgen is weliswaar op veel plaatsen een minder natte dag, maar donderdag valt opnieuw van tijd tot tijd regen. Ook vrijdag, zaterdag en zondag worden zeer waarschijnlijk geen droge dagen. Sterker nog, op meerdere plaatsen zou best veel neerslag kunnen vallen tijdens die dagen.

Het is niet uitgesloten dat tot en met dit weekend op diverse plaatsen meer dan 100 millimeter neerslag valt, meer dan tien emmers water! Even voor het beeld: in een gemiddelde oktobermaand valt langs de kust zo'n 110 millimeter, verder landinwaarts 'maar' 70 millimeter. Dat lijkt nu dus in één week te lukken.

Deze week valt verreweg de meeste neerslag in de kustgebieden, wat overigens volstrekt gebruikelijk is in deze tijd van het jaar. De combinatie van het warme zeewater en de scherpe landschapsovergang van zee naar land zijn een echte 'buienmachine'. Het komt in het najaar vaak voor dat buien continu over dezelfde regio trekken, met grote hoeveelheden neerslag als gevolg.

Het verschijnsel dat door grote verschillen tussen land en zee in de kustgebieden veel neerslag valt, heet in de meteorologie "kustconvergentie". Kustconvergentie vindt vooral plaats wanneer relatief koude lucht vanuit het westelijke richtingen over de Noordzee en ons land stroomt.

Het is zeker niet ongebruikelijk dat in het najaar in de kustgebieden in korte tijd veel neerslag valt. De Noordzee is nog relatief warm door de voorafgaande zomer, terwijl de atmosfeer door het korten van de dagen geleidelijk kouder wordt op het noordelijk halfrond. Wanneer relatief koele lucht over warm zeewater stroomt, ontstaan gemakkelijk buien. Wanneer dat gepaard gaat met winden uit westelijke richtingen, krijgen de buien door de scherpe overgang tussen zee en land nog een extra zetje.

Dat extra zetje komt doordat de wind boven land door wrijving plots afremt. Hierdoor ontstaat in de kustregio nabij de grond een overschot aan lucht. De wind vanaf zee wordt daardoor in die regio gedwongen te stijgen, wat het ontstaan of aanjagen van buien bevordert. 

Dit fenomeen, ook wel kustconvergentie genoemd, komt het hele jaar voor bij westenwinden. Alleen in de periode tussen de late zomer en de (vroege) winter is de Noordzee warm genoeg om ook daadwerkelijk buien te produceren. Dit is ook de reden dat de kustgebieden in het najaar gemiddeld veel natter zijn dan het diepere binnenland.