In maart leek de winter al voorbij en was de lente er vroeg bij. Met maart en april op de kalender kan het weer echter zomaar weer omslaan in winterse omstandigheden. Precies dat gebeurde rond de maandwisseling. Daarbij konden we een zeer intrigerend proces waarnemen: bodemwarmte.

De maand maart gaat de boeken in als de zonnigste maartmaand sinds de metingen begonnen en daarbij was het meestal ook aangenaam lenteweer. De eerste dag met eenmaximumtemperatuur boven de 20 graden werd al bereikt en veel mensen hadden de winterkleding alweer opgeborgen. De spreekwoorden: ‘maart roert zijn staart’ en ‘aprilletje zoet, geeft nog weleens een witte hoed’ komen echter niet zomaar uit de lucht vallen. Het gebeurt regelmatig dat we in deze maanden ineens van de lente weer de winter induiken. Zo ook dit jaar (en voor de echte weerliefhebber; vorig jaar ook).

In de nacht naar de laatste dag van de maand maart viel de eerste sneeuw in ons land en op bepaalde delen werd het ook daadwerkelijk wit. Vooral in het midden en oosten van het land kleurden auto’s, bomen, grasvelden en een enkele brug wit. Hierbij bleef het; ‘gewone’ wegen bleven zwart. De weg was te warm en de sneeuw smolt daar weg.

Later op de dag en in de nacht naar 1 april kleurde de omgeving steeds vaker wit. Uiteindelijk moesten ook de wegen eraan geloven, maar dat gebeurde wel pas na urenlange sneeuwval. In januari zou er binnen de kortste keren een dikke laag sneeuw op de weg liggen, echter in maart en april is dat duidelijk anders. We hebben het hier over de zogenaamde bodemwarmte.

De bodemwarmte was duidelijk zichtbaar op de doorgaande wegen, maar ook de instraling van de zon speelt in deze tijd van het jaar een grote rol. Dat effect zien we vooral overdag. In de nacht was nog een behoorlijke lage sneeuw gevallen, maar overdag smolt de sneeuw snel weg, óók op de grasvelden. In januari en februari zou de zon dit niet voor elkaar krijgen en blijft het diep winters. Dat zagen we vorig jaar februari heel goed terug.

Maart verliep zonnig en de wegen konden alweer flink opwarmen. Overdag kan de wegdektemperatuur makkelijk waardes bereiken van 25 graden. Deze ‘warmte’ dringt ook dieper in de ondergrond door, waardoor de wegen in de nachten minder makkelijk tot het vriespunt zullen dalen. Deze bodemwarmte zag je terug in hoe moeilijk de sneeuw daadwerkelijk op de weg bleef liggen. Op bruggen en viaducten zie je dat de wegen wel sneller af kunnen koelen en dat daar dus als eerste sneeuw kan blijven liggen.

Daarnaast speelt ook een rol wat het materiaal is: stenen en asfalt worden veel warmer en houden makkelijk warmte vast, maar verliezen ook minder snel warmte. Natuurgrond zoals gras en zelfs aarde raken veel makkelijker hun warmte kwijt (of nemen minder warmte op), waardoor sneeuw daar gemakkelijk op blijft liggen. Dit fenomeen kon op een prachtige wijze worden vastgelegd in onderstaande foto:

Bovenstaande foto’s zijn duidelijke voorbeelden van hoe bodemwarmte van invloed is op een sneeuwdek. Daarnaast is het ook belangrijk voor de gladheidbestrijding. Een sneeuwsituatie zoals deze vereist een compleet andere benadering dan eenzelfde situatie hartje winter. De meteorologen van Infoplaza, het moederbedrijf van Weerplaza, die gespecialiseerd zijn in de gladheidsbestrijding kunnen hierin goed adviseren. De winter blonk niet uit in winterweer, maar toch bleven er voor de gladheidsbestrijders genoeg interessante weersituaties over. Lees hiereen compleet overzicht van het afgelopen gladheidseizoen.