Na een prachtig winterweekend waarbij we massaal van sneeuw en schaatsijs konden genieten, is het weer omgeslagen. Een regenzone met daarachter veel zachtere lucht trok maandagochtend over het land. Terwijl het invallen van de dooi in het zuiden en westen van het land vrijwel zonder slag of stoot ging, viel in met name het oosten en noordoosten van het land enige tijd ijzel. In Groningen kon zelfs nog even geschaatst worden. Niet op sloten of meertjes, maar gewoon op straat. Inmiddels is ook hier de temperatuur van zowel de lucht als het wegdek boven nul gekomen en het lijkt erop dat dat voorlopig zo blijft. Toch is het de komende dagen alles behalve lenteachtig. Het is overwegend bewolkt, soms valt wat regen en de zon maakt bijna geen schijn van kans om door te breken.

Het duurt nog een paar dagen, maar op dit moment geven alle weermodellen aan dat vanaf vrijdag de zon meer en meer gaat doorbreken. Onder invloed van een sterk hogedrukgebied boven het midden van Europa en depressies op de Atlantische Oceaan, steekt een zuidelijke wind op waarmee zeer zachte lucht wordt aangevoerd. De combinatie van zachte lucht en een goed doorbrekende zon zorgt ervoor dat we een periode met vroeg lente(achtig)weer kunnen verwachten. Na het winterweer van de afgelopen week is dat zeer opmerkelijk. 

Vrijdagmiddag klaart het al heel aardig op en wordt het op diverse plaatsen een graad of 10. In het weekend worden echter nog hogere temperaturen voorzien door de weermodellen. In het midden, zuiden en oosten van het land kan het 15 tot 18 graden worden. Voor deze fase van februari zijn deze temperaturen toch wel vrij uitzonderlijk.

Toch zitten er nog wat addertjes onder het gras. Zo duurt het nog een paar dagen voor dit waarschijnlijk zonnige en zeer zachte weer echt losbarst. Een kleine verschuiving op de weerkaarten kan (in een deel van het land) grote gevolgen hebben. Verder kan tijdens de lange februarinachten de temperatuur nog flink onderuit gaan. Het is zelfs goed mogelijk dat we dit weekend in de vroege ochtenduren de autoruiten nog moeten krabben. Pas in de middag, als de zon op z'n hoogste punt staat, is de temperatuur om een aangenaam niveau aangekomen. Als dan juist een wolkenpluk hardnekkig voor de zon zit, is het al gelijk een stuk kouder. Ook de wind, die soms windkracht 3 tot 4 kan bereiken, zorgt er nog af en toe voor dat het wat fris zal aanvoelen. Zeker waar de wind over een koud wateroppervlak waait zoals het IJsselmeer of de Waddenzee.

Echt BBQ-weer zit er dit weekend dan ook niet in. In de namiddag komt de zon snel lager te staan en zakt de temperatuur snel. Wat dat betreft komt het lenteweer echt te vroeg om er echt goed van te kunnen genieten. De aangename periode zit zo tussen 12:00 uur en 17:00 uur. Later in maart of begin april duurt de daglichtperiode veel langer waardoor het aantal uren waarop de temperatuur echt aangenaam is, beduidend meer is.

De grote hoeveelheden sneeuw en ijs van de afgelopen week, zijn niet zomaar gesmolten. Vooral de sneeuwhopen langs de weg bij kruispunten en rotondes zijn niet zomaar wegen ook sommige sneeuwduinen weten het nog wel een paar dagen uit te houden, net als het ijs in sloten, meren en plassen. Mocht het dit weekend inderdaad tot een paar uur prachtig lenteweer komen, dan kunnen we `s middags in de tuin zitten en ons drankje koelen in de sneeuwresten die er misschien nog liggen. Een fietstocht door de polder kan prima. Maar veel sneeuwduinen zijn dan nog deels aanwezig en her en der liggen nog steeds wat restanten ijs in het water. Een unieke situatie! 

De snelheid waarmee we van winter naar lente(achtig) weer gaan is uitzonderlijk. In het verleden is het wel vaker voorgekomen dat we een snelle overgang zagen van diep winters weer naar volop voorjaar, maar daar zat dan wel net even wat meer tijd tussen. Een goed voorbeeld is maart 2005. Begin van de maand vroor het op het meetpunt Marknesse in de Noordoostpolder nog 20,7 graden, twaalf dagen later werd er een maximumtemperatuur van 16,7 graden gemeten. In Gilze Rijen werd het die dag zelfs 21,0 graden. Later die maand steeg het kwik opnieuw naar meer dan 20 graden. Zo werd het op de 24ste zelfs 21,3 graden. In een maand tijd meer dan 40 graden verschil tussen de hoogste en laagste temperatuur was in ons land sinds 1901 tot 2005 nog nooit voorgekomen.

Na de koudegolf van begin februari 2012, waarbij het in Lelystad kon afkoelen tot -22,9 graden, werd later die maand een temperatuur van 13,3 graden gemeten. Een verschil van ruim 36 graden. In 1912 was het verschil tussen hoogste en laagste temperatuur in dezelfde maand 37,5 graden (-19,9 en 17,6 graden). Afgelopen weekend was het lokaal -15 graden tijdens de nachtelijke uren, komend weekend komen we lokaal op een graad of 18 uit. Een verschil van 33 graden. Niet groot genoeg voor een record, maar uitzonderlijk is deze enorme tegenstelling zeker wel.

Ondanks de zonnige en zachte vooruitzichten moeten we ons realiseren dat het toch echt nog maar februari is. Als het hogedrukgebied boven het midden van Europa naar het noorden trekt, zit de wind zo weer in de oosthoek en voor je het weet is het weer compleet winter. Ook een noordenwind, doordat het zwaartepunt van het hogedrukgebied ten westen van ons land komt te liggen, is een optie. In dat geval trekken winterse buien richting ons land en is het eveneens compleet winter. Op dit moment zien we deze ontwikkelingen nog niet echt, maar in principe kan tot diep in maart de winter nog een flinke veeg uitdelen. In 2018 (begin maart werd er nog geschaatst), maar ook 2013 (eind maart viel er nog sneeuw en vroor het flink) en maart 2006 (op 11 en 12 maart bleef het lokaal het hele etmaal vriezen) gebeurde dit bijvoorbeeld. Na een periode met zonnig en zeer zacht februariweer zal dat bij velen rauw op het dak vallen.