De gemiddelde temperatuur over heel juli is uitgekomen op 18,1 graden, tegen een langjarig gemiddelde van 18,3 graden. Daarmee was de maand nipt te koel naar huidige maatstaven. Dit komt vooral op conto van de laatste tien dagen: tijdens deze periode hadden we relatief warme nachten en enkele uitschieters in de middagtemperatuur. Vooral de eerste week én de periode 10-17 juli was behoorlijk koel met enkele verregende dagen en een stevige wind vanaf zee. Op 12 juli werd het regionaal amper 15 graden als maximum; midden op de dag was het tijdens regenval zelfs maar 12-13 graden. Dat zijn voor 'hartje zomer' uitzonderlijk lage waarden midden op de dag. Tussendoor sprong dinsdag 9 juli eruit met kortdurend een zuidelijke stroming en landinwaarts tropische temperaturen. Juist op deze dag werd de hoogste waarde van de hele maand bereikt: 32,2 graden in het Limburgse Ell. Zoals wel vaker deze zomer werd deze warme dag direct afgestraft door zware buien. Daarover verderop in dit artikel meer.

In De Bilt was 20 juli de enige tropische dag van de maand met 30,0 graden. Volgens de klimaatperiode 1994-2023 komt het in juli normaal tot twee tropische dagen met een maximumtemperatuur in De Bilt van 30 graden en meer. In 2006 noteerde juli in De Bilt maar liefst elf tropische dagen. Het aantal zomerse dagen, met 25 graden en hoger, komt uit op zeven tegen negen normaal. Het aantal warme dagen (maximumtemperatuur van 20 graden en hoger) is uitgekomen op een aantal van 23 en dat is normaal. In juli 2006 en 2018 steeg het kwik op alle 31 dagen naar ten minste 20 graden.

Andermaal was het een natte maand. Gemiddeld over ons land viel bijna 110 mm tegen 79 mm normaal. Zoals dat wel vaker in de zomer gebeurt zijn de verschillen echter enorm: in Twente is de teller plaatselijk tot boven de 200 mm opgelopen. Ook in het midden en oosten van Brabant en in Drenthe is lokaal meer dan 180 mm gevallen. Het 'droogste' gebied is Zeeuws-Vlaanderen en het oostelijke deel van Limburg met daar veelal 60-70 mm regen. Vorige week vrijdag viel in de omgeving van Oldenzaal en De Lutte (Ov) plaatselijk zelfs circa 100 mm binnen een etmaal.

Qua neerslagtekort hebben we in dat kader dan ook een uitstekend jaar. In vrijwel heel Nederland, met uitzondering van een stukje Zeeland, heerst namelijk nog altijd een (dik) neerslagoverschot. Dit betekent dat er sinds medio begin april aanzienlijk meer neerslag is gevallen dan dat er kon verdampen. Gaan we tellen vanaf eind vorige week, dan is er nu wel een heel klein tekort aanwezig, maar van problemen is uiteraard geen sprake. En die worden ook niet verwacht.

Een ander opvallend feit is de neerslagsom van de afgelopen negen maanden (dus gerekend sinds 1 oktober 2023). Nooit eerder sinds het begin van de metingen viel binnen negen maanden tijd zóveel regen als gedurende dit tijdvak: gemiddeld over het land zelfs meer dan 1100 mm. Zeer lokaal loopt deze hoeveelheid zelfs op richting de 1300 mm. Ter vergelijking: normaal gesproken valt in een heel jaar 800-900 mm regen. Het is dus niet verwonderlijk dat we mede daardoor te maken hebben met een dergelijk fors neerslagoverschot. Na enkele zeer droge zomers in de afgelopen zes jaar is dat voor de natuur (overall bekeken) natuurlijk een enorme uitkomst.

In het lijstje hieronder zien we de top-10 van natste periodes gerekend van 1 oktober t/m 31 juli, sinds het begin van de metingen. Dit jaar steekt met kop en schouders boven alle andere jaren uit:

De vele regenval viel zeker niet alleen uit stratiforme neerslaggebieden. Op meerdere dagen kwam het tot zware en tevens fotogenieke onweersbuien, waarbij de avond van 9 juli ruimschoots er bovenuit steekt. Een heuse supercell trok die dag vanaf de westkust van Frankrijk (!) helemaal tot aan Groningen, een traject van circa 800 kilometer en gedurende meer dan 14 uur. Over het westen van de Benelux trok op hetzelfde moment een buienlijn met fotogenieke shelfclouds. Verder bleef het aandeel schade gelukkig beperkt alleen enkele locaties in de provincie Brabant liepen stormschade op door zware windstoten van ca 100 km/uur. In België was dat anders: daar werd door een valwind zeer zware schade aangericht in de omgeving van de plaats Mechelen.

Later in de maand zorgden verschillende stortbuien wel voor serieuze schade in Nederland, vooral in de vorm van wateroverlast. Zeker de stortbuien van 21 juli in Twente sprongen hierbij in het oog: zeer lokaal viel zelfs ruim 100 mm regen binnen een etmaal tijd. Snelweg A1 naar de Duitse grens liep bijvoorbeeld volledig onder water vlakbij het dorp De Lutte. Het tekent een maand waarin wisselvalligheid de boventoon voerde, maar we toch ook zeker konden genieten van zon en zomerse warmte. Met name dus in de laatste decade van de maand.

Met augustus op de kalender overheersen hogedrukgebied iets meer boven West- en Centraal-Europa. Af en toe komt het nog wel eens tot een regen- of onweersbui, maar er zijn ook zonnige dagen. Komende vrijdag is zo'n dag en ook begin volgende week (rond 6 aug) lijkt het enkele dagen behoorlijk warm te worden met temperaturen tussen 25 en 30 graden. Of dat ook weer wordt afgestraft door onweer moeten we nog even afwachten. De langere termijn oogt wat minder warm en tevens wisselvalliger te worden.

Foto omslag: Marlijn Hartendorp (Vlaardingen, 9 juli)