Sinds de start van de metingen zijn er maar twee dagen geweest waarop de temperatuur op een officieel meetstation van het KNMI boven 40 graden is uitgekomen: 25 juli 2019 en 26 juli 2019.

Op 25 juli 2019 werd ook het hitterecord gevestigd. Op station Gilze-Rijen werd het toen 40,7 graden. Niet op alleen op Gilze-Rijen werd het warmer dan 40 graden. Ook andere stations in het zuiden en oosten gingen door de 40 graden grens. Op 26 juli brak alleen station Volkel nog een keer de 40 graden barrière.

Nederland ging in die periode gebukt onder een extreme hittegolf. Op 24 juli werd het 75(!) jaar oude hitterecord van Warnsveld gebroken toen het in Eindhoven39,3 graden werd. Ook dat was een barrière want nooit eerder werd er in ons land 39 graden gemeten. Tot op de dag van vandaag zijn 24, 25 en 26 juli 2019 de enige dagen geweest met maxima boven 39 graden!

Een opmerkelijk gegeven is dat op 25 juli een nog veel hogere waarde werd gemeten. Op het KNMI station van vliegveld Deelen schoot de temperatuur op anderhalve meter, maar ook op 10 centimeter, als een raket omhoog in zeer korte tijd. Uiteindelijk gaf de thermometer 42,9 graden aan! Binnen een uur werd door het KNMI aangegeven dat deze waarde niet kon kloppen. De stijging van de temperatuur liet een onnatuurlijk verloop zien en ook de afname na de piek was onbetrouwbaar. Daarnaast liet een backup station deze thermische uitspatting niet zien.

In de maanden die volgden heeft het KNMI onderzoek gedaan naar deze waarde. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat er geen technische problemen waren op het station. Ook werd geconcludeerd dat natuurlijke processen zoals een heatburst of een vreemde inval van zonnestralen in de thermometerhut de oorzaak konden zijn. De enige reden moest dus iets onnatuurlijks zijn geweest (bijvoorbeeld invloed van menselijk handelen nabij het station). Wat er precies is gebeurd blijft nog steeds een vraag, maar de waarde is geschrapt en kom niet in de boeken voor.

Mogelijk wordt komende dinsdag weer op een enkel station de 40 graden aangetikt. Als het gebeurt dan zal dit waarschijnlijk in het Nederlands-Belgisch grensgebied zijn. Op moment van schrijven (zondagochtend) is de kans redelijk klein, maar niet uitgesloten. 39 graden wordt het in het zuiden wel op meerdere plaatsen, zoveel lijkt zeker. In zuidelijke steden en dorpen zorgt bebouwing er wel voor dat het 40 graden zal worden, maar hier staan geen officiële meetpunten.

Door het snel opwarmen van het klimaat is de verwachting dat temperaturen van 39 graden of meer steeds vaker gaan voorkomen. Dergelijke waarden kunnen gehaald worden als zeer droge en warme lucht vanuit Noord-Afrika en Zuid-Europa ons land kan bereiken. Omdat in die regionen het ook steeds warmer en droger wordt neemt de kans op extreme hitte ook in ons land toe. Het ‘helpt’ nog eens extra wanneer dit gebeurt tijdens een periode van warmte en droogte in ons land waarbij de zon ongehinderd kan instralen, iets dat de klimaatscenario's ook voorzien.

In  het weerjaaroverzicht van 2019 keek ik met inmiddels toenmalige collega Ben Lankamp terug op de zeer hete periode in 2019.

Omslagfoto: Paul Hermans