De klimaatcrisis. Door menselijk handelen hebben we de te maken met een enorme toename van de hoeveelheid broeikasgassen. Deze gassen komen onder andere vrij bij het verbranden van fossiele brandstoffen en zorgen ervoor dat het klimaat opwarmt. De vrijgekomen warmte gaat deels op aan het smelten van ijs en het opwarmen van het aardoppervlak, maar meer dan negentig procent komt in de oceanen terecht!

Op zich is dat logisch want ruim zeventig procent van het aardoppervlak bestaat uit water en water kan veel makkelijker warmte opslaan dan bijvoorbeeld lucht.

Het warmer worden van de oceanen gaat, net als op het land, steeds sneller. In de afgelopen 25 jaar is het zeewater twee tot drie keer sneller opgewarmd dan in de 25 jaar daarvoor. 

Door het warmer wordende zeewater stijgt wereldwijd de zeespiegel. Dit komt direct omdat warmer water een groter volume heeft en dus uitzet. Daarnaast zorgt het opwarmende klimaat voor het smelten van landijs (denk aan de ijskappen op Groenland en Antarctica en gletsjers), waardoor het waterpeil stijgt.Ook het ijs op de Noordpool smelt. Dit is echter zeeijs dat drijft in water en heeft niet een directe impact op de zeespiegelstijging. 

40 procent van de wereldbevolking woont binnen honderd kilometer van de kust. Acht van de tien grootste wereldsteden staan aan of vlakbij een kustlijn. De zeespiegelstijging en de toenemende kans op extreem weer als gevolg van de klimaatopwarming, brengt een groot deel van deze mensen in direct gevaar de komende decennia. 

Niet alleen de stijging van de zeespiegel is een probleem. Door de explosieve toename van de hoeveelheid CO₂ neemt ook de verzuring van het oceaanwater toe. De oceaan absorbeert ongeveer dertig procent van de totale hoeveelheid CO₂ die wordt uitgestoten. Dit is een ramp voor het leven in de oceanen. Hele ecosystemen verdwijnen omdat zeeorganismen zich niet kunnen aanpassen aan hun zo snel veranderende leefomgeving.

CO₂ reageert met water. Na verschillende chemische processen tussen CO₂ en H₂O wordt het zeewater meer zuur. Dit heeft vooral effect op zeedieren die een kalkskelet hebben of schelpen maken. Denk aan oesters en koraal. Het zuur zorgt er voor dat het kalk wordt aangetast en uiteindelijk ook kan oplossen waardoor de diertjes ten dode zijn opgeschreven.Al deze diertjes zijn een belangrijk onderdeel in voedselketens van andere dieren die zo ook weer onder druk komen te staan.

De mens is grotendeels afhankelijk van de oceanen. Zeeën met daarin al het leven is voor een groot deel van de wereldbevolking een belangrijke voedselbron. Maar dat niet alleen. Negentig procent van de wereldhandel wordt over de zeeën en oceanen verplaatst. Opvallend is dan eigenlijk dat we nog zo weinig weten van verreweg het grootste deel van de aarde. Uit een onderzoek uit 2017 is gebleken dat landen wereldwijd tussen nul en vier procent van hun onderzoeksbudgetten uitgeven aan oceaanonderzoek, een schijntje voor zo een belangrijk onderdeel van ons leven.

De Verenigde Naties heeft wetenschap en alle belanghebbenden opgeroepen om de komende decade ‘21-‘30 te gebruiken om zoveel mogelijk betrouwbare oceaandata te verzamelen en te delen. Door samen te werken komt er beter inzicht hoe we met de oceanen moeten omgaan en kunnen er ook betere systemen en plannen worden gemaakt om doelstellingen te behalen. Dat is niet alleen van belang voor ons die nu leven, maar ook voor al die generaties die nog moeten komen en recht hebben op een leefbare wereld. Een wereld waarin de oceanen zo een belangrijke rol in spelen.

Bronnen: NOAA, WMO