NASA heeft al geruime tijd satellieten in de ruimte hangen die zeer gedetailleerd de ijsbedekking volgen van Groenland en Antarctica. Deze week is de data set van 2016 tot 2020 gevisualiseerd en aan de reeds bestaande data toegevoegd.  

De GRACE satelliet (Gravity Recovery and Climate Experiment) heeft tussen 2002 tot 2017 vanuit de ruimte de ijsplaten geobserveerd. Sinds 2018 heeft de GRACE Follow-On satelliet het stokje overgenomen.

NASA heeft nu alle nieuwe data gevisualiseerd en het beeld is dramatisch. Op Groenland neemt de hoeveelheid ijs snel af  door smelt en het afkalven van de ijsmassa aan de randen. Gemiddeld is er tussen 2002 en 2020 per jaar zo’n 280 gigaton ijs verdwenen. Het meeste ijs is aan de westkant van Groenland verdwenen (rode kleuren).

Vooral de lager gelegen gebieden raken ijs kwijt. In de hoger gelegen gebieden is weinig verandering te zien. In de lagere gebieden en kustregio’s is de afname van het ijs enorm. Omgerekend naar water komt dat overeen met een gemiddelde waterlaag van circa 5 meter diepte.

Video NASA - Hyperwall

Ook op Antarctica zien we dat de ijsplaat de afgelopen decennia is geslonken. 2020 was een opmerkelijk jaar. In februari bereikte de hoeveelheid ijs zijn dieptepunt, maar daarna groeide de hoeveelheid ijs weer waardoor we nu op het niveau zitten van 2019. Desondanks is er gemiddeld per jaar sinds 2002 zo'n 150 gigaton aan ijs verdwenen. Verreweg het meeste ijs is verdwenen aan de westkant (donkerrood). Aan de noordoost kant is juist een lichte toename van de ijsmassa te zien (lichtblauw). Dit heeft te maken met de sneeuwval en de ophopingen die juist in dat gebied plaats vinden.

Video NASA - Hyperwall

De hoeveelheid ijs op Groenland en Antarctica is natuurlijk nog steeds enorm. De ijskappen zijn gemiddeld zo'n 3 kilometer dik en die zijn niet zomaar verdwenen. Wetenschappers hebben berekend dat als al het ijs van Groenland zou smelten dat wereldwijd de zeespiegel gemiddeld zo'n 7 meter zal stijgen. 

Gelukkig is dat nog niet aan de orde, maar door het smeltende ijs op Groenland en Antarctica stijgt de zeespiegel jaarlijks wel. De bijdrage van Antarctica is globaal circa 0,4 mm per jaar. De hoeveelheid ijs die momenteel smelt op Groenland zorgt voor een jaarlijkse zeespiegelstijging van 0,8 mm.

In tegenstelling tot smeltend ijs (zeeijs)  dat in water ligt zorgt smeltwater van landijs er voor dat de zeespiegel stijgt. De ijsplaten van Groenland en Antarctica liggen op land net zo goed als gletsjers in bijvoorbeeld de Alpen en de Himalaya. Onder het ijs van de Noordpool is geen land. Deze ijsmassa drijft op het water.

Foto: NASA

Bronnen: NASA. NOAA