Afgelopen jaar was de wereldwijde gemiddelde temperatuur 1,6 graden warmer dan voor het industriële tijdperk. Daarmee was 2024 direct het warmste jaar ooit gemeten, laat het jaarrapport van de Europese klimaatdienst Copernicus zien.

Wereldleiders hebben in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat ze de opwarming van de aarde bij voorkeur onder 1,5 graden willen houden. Bij klimaattoppen werd het ook wel de 'poolster' genoemd, het richtpunt voor klimaatafspraken. Klimaatwetenschappers benadrukken dat het veel ingrijpender gevolgen kan hebben als de 1,5 graden langdurig wordt overschreden.

Het betekent nog niet dat hiermee het Parijs-akkoord is verbroken. Daarin wordt gekeken naar een opwarming van het langjarige gemiddelde - van ten minste twintig jaar. Jaarcijfers kunnen elk jaar schommelen. Wetenschappers hadden al aangekondigd dat 2024 waarschijnlijk opnieuw het hitterecord zou verbreken. Veel maanden waren warmer dan ooit gemeten en op 22 juli was de dagelijkse wereldwijde gemiddelde temperatuur hoger dan ooit.

De opwarming van de aarde wordt vooral veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen bij het gebruik van fossiele brandstoffen. Afgelopen jaar droeg natuurverschijnsel El Niño ook bij aan de warmte. Bij dit fenomeen warmt het oceaanwater rond de evenaar in de Stille Oceaan op. De gemiddelde temperatuur van het zeeoppervlak was dus nog nooit zo hoog, aldus het jaarrapport. Hiervoor zijn ook gegevens gebruikt van veel andere organisaties, waaronder NASA en WMO.

Inmiddels staan de afgelopen tien jaar allemaal in het lijstje van warmste jaren ooit gemeten. Adjunct-directeur Samantha Burgess van de Copernicus Climate Change Service wijst erop dat de hoge wereldwijde temperaturen en de extreme hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer leidden tot "ongekende hittegolven en hevige regenval, wat voor miljoenen mensen ellende veroorzaakte". Een eerdere studie liet bijvoorbeeld zien dat hittegolven elk jaar meer dan 150.000 doden veroorzaken wereldwijd. Ook toont onderzoek aan dat de dodelijkste rampen door extreem weer zijn verhevigd door klimaatverandering.

Foto omslag: ANP/ Remko de Waal