1 juni start de meteorologische zomer, maar het is ook het startsein voor het orkaanseizoen op de Atlantische oceaan. In de klimaatscenario’s voor onze omgeving staat dat extremer weer in de toekomst extremer wordt en dat extreem weer ook vaker gaat voorkomen.

Orkanen spelen niet direct een rol in ons land, maar indirect hebben we er natuurlijk wel mee te maken. Soms buigen orkanen na hun reis over de westelijke Atlantische Oceaan af richting Europa om dan in afgezwakte vorm het vasteland te bereiken.

Wat nu als die orkanen in basis sterker worden. Zijn de restanten van zo’n orkaan dan ook intenser? En krijgen we er vaker mee te maken?

Er zijn inmiddels veel onderzoeken gedaan naar klimaatverandering en het effect op orkanen en er zijn een reeks uitkomsten waar men vrij zeker van is. We zetten ze op een rij.

Door de opwarming van de aarde wordt ook het zeewater steeds warmer. Vorig jaar was de Atlantische oceaan in delen recordwarm en momenteel is het zeewater op veel plaatsen alweer warmer dan vorig jaar. Warm zeewater is de brandstof voor orkanen. Hoe warmer het water hoe meer energie er in een orkaan kan komen en waardoor hogere windsnelheden mogelijk zijn.

Hoewel er niet direct aanwijzingen zijn dat het aantal tropische cyclonen groter zal worden is wel de verwachting dat het aandeel zware orkanen groter gaat worden (categorie 3 en hoger).

Ook laten modellen zien dat orkanen in korte tijd fors in kracht kunnen toenemen: rapid intensification (RI). Dit is bijzonder gevaarlijk, helemaal als dit vlak voor een kustlijn gebeurd.

Daarnaast zijn er aanwijzingen dat de treksnelheid van zware orkanen lager wordt waardoor de systemen langer boven een plek aanwezig blijven en dat heeft weer andere consequenties.

Een warmer klimaat betekent warmere lucht en warmere lucht kan meer waterdamp bevatten dan koele lucht. Dit leidt er toe dat regenval bij een orkaan ook intenser zal worden. In combinatie met langzaam bewegen kan dit leiden tot extreem veel regenval in een gebied.

Door de klimaatverandering hebben we ook te maken met het stijgen van de zeespiegel. De hogere temperatuur zorgt voor het smelten van landijs (denk aan Groenland, IJsland en gletsjers) waardoor het waterpeil stijgt. Daarnaast neemt warmer zeewater meer ruimte in, ook dat zorgt voor een stijging. Door het hogere zeeniveau zal in geval van stormen en orkanen met stormvloed het water nog hoger komen waardoor overstromingsgevaar een nog groter risico wordt.

Traditioneel loopt het Atlantisch orkaanseizoen van juni tot en met november, met een piekactiviteit van augustus tot oktober. Echter, klimaatverandering lijkt ook invloed te hebben op de lengte van het orkaanseizoen. Het zeewater is eerder warm en blijft langer warm waardoor het orkaanseizoen feitelijk eerder start en langer kan aanhouden.

Een langere periode kans op orkanen is natuurlijk niet fijn. De blootstellingstijd voor gemeenschappen en infrastructuren aan potentieel verwoestende stormen wordt vergroot. Bovendien betekent een langer seizoen meer kansen voor meerdere orkanen om elkaar op te volgen, wat kan leiden tot cumulatieve schade en complicaties bij herstelinspanningen.

Tenslotte is er ook nog een tendens dat orkanen steeds noordelijker kunnen komen doordat het zeewater ook noordelijker opwarmt. Of dit uiteindelijk er ook voor gaat zorgen dat meer restanten van orkanen het Verenigd Koninkrijk en de Benelux gaan bereiken is nog onzeker, klimaatmodellen zijn daar niet eenduidig over. Nu zien we gemiddeld tweemaal per jaar dat een post-tropische cycloon (PTC) onze regio bereikt. In de meeste gevallen is de tropische oorsprong (warme kern)  al niet meer herkenbaar en zijn het ‘gewone’ slecht weer depressies. Om een antwoord voor de toekomst te geven is het wachten op betere klimaatmodellen.

Foto boven artikel: Orkaan Harvey (bron NASA)