Na elk kouderecord weten we het wel als weerbureau. Dan komen de reacties los: 'Ik dacht dat het klimaat opwarmde?' of 'Haha zie je nou wel de aarde warmt helemaal niet op, maar koelt af..'. Ook zo'n mooie: 'Wat nou global warming, kijk naar buiten man.'  Natuurlijk zijn er ook nog veel heftigere reacties die we hier maar niet opschrijven.

Altijd na het breken van een kouderecord of een periode met kouder weer dan gemiddeld voor de tijd van het jaar zien we direct dit soort reacties binnenstromen. Dat is jammer want een normale vraag leidt tot een fatsoenlijk antwoord én verheldering. Want het kan echt. In een opwarmend klimaat kan het vriezen, sneeuwen, voor langere tijd relatief koud zijn en kunnen kouderecords gebroken worden. Het antwoord zit in het verschil tussen weer en klimaat.

Weer beleven we van dag tot dag. Meteorologen zijn dagelijks met het weer bezig. Klimaat is het gemiddelde weer over een lange periode. Klimatologen zijn met het klimaat bezig. Als het klimaat verandert, verandert gemiddeld genomen ook het weer. Er blijven altijd uitschieters, naar boven en naar beneden.

Een klimaat wordt gedefinieerd als het gemiddelde weer over een periode van ten minste dertig aaneengesloten jaren, terwijl het weer een momentopname is. Vergelijk het met je persoonlijkheid of humeur. Je persoonlijkheid is stabiel, terwijl je humeur van dag tot dag of van uur tot uur kan verschillen. 

Zowel weer als klimaat veranderen. Het weer kan binnen enkele uren sterk veranderen, in geval van klimaat is dat een veel langduriger proces. Eén veel te warme of één veel te koude dag maakt niet gelijk een klimaat warmer of kouder. Daar zijn heel veel warme of heel veel koude dagen voor nodig. Wanneer steeds meer te warme dagen voorkomen, komt het gemiddelde ook hoger te liggen, dus is het klimaat warmer. Andersom geld natuurlijk precies hetzelfde.

Als we naar willekeurige data kijken over een lange periode dan zien we een lijn met pieken en dalen (markante punten). Als we specifiek naar temperaturen kijken dan zien we de laatste decennia meer pieken dan dalen. Wanneer we in deze data een trendlijn tekenen dan gaat die omhoog. Gemiddeld genomen wordt het dus warmer, ook al is er soms een kouderecord.

Wanneer je het weer van vandaag of de afgelopen periode direct koppelt aan het klimaat, maak je dus een cruciale denkfout. Je kan prima zeggen 'Het is een koude dag' of 'Het is een koude week', maar je kan niet zeggen 'Het klimaat is gestopt met opwarmen'.