Wat is een witte kerst eigenlijk? Wist je dat daar een officiële definitie voor is? Met een witte kerst wordt bedoeld dat er zowel op Eerste als Tweede Kerstdag een onafgebroken sneeuwdek ligt in De Bilt bij het KNMI hoofdstation. Als dat zo is gaat dat jaar de boeken in als een jaar met een witte kerst.

Best wel gek natuurlijk want stel dat het in Groningen en Friesland wit is tijdens de Kerstdagen en in De Bilt niet, dan is het geen witte kerst geweest. Andersom kan natuurlijk ook. In de Bilt wel sneeuw maar elders in het land niet, tsja dan merk je buiten De Bilt weinig van een witte kerst.

Sinds 1903 is er in De Bilt slechts acht keer sprake geweest van een witte kerst. De laatste keer was in 2010. Toen lag er dankzij sneeuwbuien op beide dagen zo’n 5 cm sneeuw. Opvallend was dat in 2009 er ook een witte kerst was. Twee jaar op rij met een witte kerst is uniek.

Het komt natuurlijk wel vaker voor dat er op een van de twee kerstdagen sneeuw ligt. Een halve witte kerst dus, maar dat is geen officieel begrip.

In de toekomst zal de kans op een witte kerst nog kleiner worden. Met de huidige veranderingen in het klimaat neemt het aantal koude dagen af en daarmee ook de kans op sneeuw. Gemiddeld hebben we nu in De Bilt 21 dagen die dusdanig koud zijn dat er sneeuw kan vallen. In de laatste KNMI klimaatscenario’s is dat rond 2050 nog maar 4 tot 10 dagen.

Veel gebruikelijker met Kerst is zacht weer. De temperatuur ligt meestal tussen de 5 en 10 graden. Een kerstdepressie in de buurt van het Verenigd Koninkrijk stuurt dan zachte lucht richting Nederland. Het is bewolkt en soms valt er regen.

De kans op een witte kerst wordt in een opwarmend klimaat steeds kleiner. Op basis van data uit de klimaatmodellen wordt het aantal potentiële sneeuwdagen (een dag waarop de neerslag als sneeuw kan vallen) steeds minder. In de periode 1981-2010 waren dat ruim 20 dagen. In 2050 zijn dat er (afhankelijk van welk scenario er uit komt) 4 tot 12 dagen!  Daarnaast is het ook zo dat op de koude dagen die wel nog worden voorzien de stroming vaker oostelijk zal zijn. De aanvoer van droge lucht is dan reëel en de kans op sneeuw daardoor klein.

Laat vooral ook duidelijk zijn, dat de kans op een witte kerst voorlopig niet nul procent zal zijn. Daarvoor blijft het weer te grillig. Een witte kerst blijft voorlopig dus echt wel tot de mogelijkheden behoren.

De weermodellen laten richting de kerstdagen van 2021 duidelijk een kouder weerbeeld zien. De temperatuur kan in de nacht tot onder het vriespunt dalen en overdag zijn er uitkomsten die de temperatuur nauwelijks doen oplopen en dat het zo tussen 0 en 5 graden wordt. Dat is gunstig voor sneeuwval. Natuurlijk moeten er wel neerslag producerende wolken zijn en op dit moment is die kans nog niet zo groot. Maar ook nu kunnen we zeggen: de kans is niet 0%. Op moment van schrijven is de kans op sneeuw tijdens de kerstdagen zo'n 5 tot 10 procent.