De zonkracht, ook UV-Index genoemd, geeft aan hoeveel ultraviolette straling (UV) de grond op aarde bereikt. De zonkracht is een getal tussen 0 en 20. Bij UV-Index 10 of meer kan je binnen 10 minuten al verbranden. Op zonnige junidagen kan de UV-Index in Nederland 7 halen. Een enkele keer wordt UV-Index 8 gehaald en het op 11 juni 2017 werd zelfs afgerond zonkracht 9 gemeten.

De zonkracht hangt af van de breedtegraad waarop je bent, het seizoen, het moment van de dag, de hoogte, de bewolking en de dikte van de ozonlaag.

Hoe hoger de zon aan de hemel, hoe hoger de zonkracht. UV-Index van 10 of meer zien we in landen rond de evenaar het hele jaar door. Voor Nederland en ook de andere Europese landen hangt de zonkracht sterk af van de tijd van het jaar. De zon is het krachtigst in de maanden juni en juli en het zwakst in december en januari. In Nederland haalt de zonkracht aan het begin van de winter niet eens UV-Index 1.

In bijvoorbeeld Zuid-Spanje haalt de zonkracht midden in de winter nog UV-Index 3 en schijnt de zon in juni en juli regelmatig met zonkracht 10.

In het deel van het jaar dat je in Nederland kan verbranden, ongeveer van eind maart tot eind september, is het zomertijd. De zon staat dan, een beetje afhankelijk van waar in het land je precies bent, tussen 13:30 uur en 13:40 uur het hoogst aan de hemel. De uren daaromheen, dus tussen 12:00 en 15:00 uur is de zon het krachtigst, maar in juni en juli kan je ook eind van de ochtend en later in de middag gemakkelijk verbranden.

Dat een dik pak wolken de zonkracht fors lager laat uitkomen heeft geen uitleg nodig, maar ook dunne bewolking waar de zon doorheen schijnt verlaagt de zonkracht een beetje. Ook (Sahara)stof kan het zonlicht wat temperen.

Na vandaag is het weerbeeld vaak behoorlijk zonnig. De details lees je in ons weerbericht Nederland.

Verder fluctueert de zonkracht door de hoeveelheid ozon in de atmosfeer. Hoe meer ozon, hoe lager de zonkracht. De meeste ozon, circa 90%, zit in de luchtlaag tussen 15 en 50 km hoogte; de ozonlaag. De hoeveel ozon er aanwezig is wordt uitgedrukt in Dobson Units (DU). 1 DU is 2,69x10^16 ozonmoleculen per vierkante centimeter. Deze waarde kan variëren van ongeveer 200 tot 500 en is boven Nederland vaak tussen 330 en 410. Om een idee te geven: het verschil tussen 350 en 400 DU kan in juni boven Nederland een heel punt zonkracht zijn.

In onze online tool I’m Weather kan je kaarten bekijken van de zonkracht per uur van het Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS). Je vindt deze modeldata in I’m Weather onder CAMS-GLOBAL. Daarin staan zowel de Clear sky UV-Index als de UV-Index. In de tweede wordt de bewolking verwacht door ECMWF-model meegenomen. 

In de widget hieronder de Clear sky UV-Index. Je ziet hierin goed de dagelijkse gang. Tussen ongeveer 21:00 en 6:00 uur is UV-Index 0 en de hoogste waarden vind je om 13:00 en 14:00 uur. 

Ook zie je duidelijk dat in het algemeen geldt: hoe zuidelijker hoe hoger de zonkracht. De berggebieden, zeker de Alpen, zie je ook terug in de kaarten. Hoog in de bergen heb je simpelweg minder atmosfeer boven je en dus is de doorlaatbaarheid hoger. 

Overmatige blootstelling aan zonlicht vergroot het risico op huidkanker. Het Huidfonds adviseert om in het zomerhalfjaar werk te maken van ‘weren, kleren, smeren’.

1. Weren: mijdt indien mogelijk de zon op de felste uren van de dag. Tussen 12:00 en 15:00 uur is de zonkracht het hoogst en kun je snel verbranden. Door de schaduw op te zoeken verbrand je minder snel.

2. Kleren: ben je midden op de dag in de volle zon aan het werk of aan het recreëren dan is het belangrijk om je te beschermen. Draag bedekkende kleding die weinig licht doorlaat. Wil je helemaal veilig zijn, draag dan UV-werende kleding. En vergeet natuurlijk je hoed en UV-werende zonnebril niet, want zonbescherming voor je ogen is net zo belangrijk als voor je huid.

3. Smeren: ga je wel de volle zon in tijdens een dagje aan het strand of aan het zwembad? Of ga je wandelen of fietsen? Dan is het belangrijk om je goed in te smeren tegen verbranding. Gebruik een zonnebrandcrème met minstens factor 30 en een UV-A filter. Voor kinderen wordt factor 50 aanbevolen en rondom de langste dag en als je op vakantie bent in Zuid-Europa geldt dat advies voor iedereen. 

Lees meer op: voorkomhuidkanker.nl

Omslagfoto: Nel van Es