Op het weerstation Eelde daalde de temperatuur afgelopen nacht tot onder het vriespunt. Het werd -0,8 graden en daarmee is het de eerste lokale vorstdag van het najaar. De eerste vorstdag is een week eerder dan gebruikelijk, want normaal daalt de temperatuur op 23 oktober voor het eerst ergens in het land, op 1,5 meter hoogte, tot onder nul.

De vorige keer dat het ergens in het land op 1,5 meter hoogte vroor was op 23 april. In Wijk aan Zee daalde de temperatuur toen naar -3,5 en in Eelde naar -3,4 graden.

De eerste vorst is een week vroeger dan gebruikelijk, maar bijzonder is dat niet. De meeste vroege datum voor de eerste vorst is 15 september 1971. In het Gelderse Deelen daalde de temperatuur toen naar -0,1 graden. Op 16 september van dat jaar kwam het op meerdere plaatsen tot vorst. In Winterswijk werd het -2,4 en in Soesterberg -2,2 graden. Ook De Bilt had toen vorst met -0,4 graden. Het was daarmee de meest vroege officiële vorstdag na de zomer.

Aan de westflank van een hogedrukgebied boven het oosten van Europa wordt met een oostelijke tot zuidoostelijke stroming geleidelijk warme lucht aangevoerd. Morgen wordt de stroming zuidelijk en bereikt continentaal tropische lucht onze omgeving. Voordat het zover is trekt komende nacht een zwak warmtefront noordwaarts over het land trekt. 

Op deze dinsdag stijgt de temperatuur naar 14 of 15 graden en daarmee is de temperatuur  gebruikelijk voor half oktober. De zon schijnt flink, maar er trekken ook sluierwolken over het land. Vanavond en vannacht wordt de bewolking geleidelijk wat dikker als het genoemde zwakke warmtefront overtrekt. Lokaal is een spatje regen mogelijk, maar over het algemeen en op veruit de meeste plaatsen blijft het droog. Door de aanwezigheid van wolken koelt het niet verder af dan 7 graden in het noordoosten en 12 in het zuiden. Van een vorstnacht is dan ook geen sprake.

Woensdag loopt de temperatuur op naar 18 graden in het noorden en naar 22 of 23 graden in het zuiden. Tot datum-warmterecords komt het echter niet, want in 2017 werd het op 16 oktober in De Bilt 24,4 graden. In Eindhoven en Maastricht werd het op 16 oktober 2017 25,5 graden. Een jaar later, op 16 oktober 2018, werd het zelfs nog wat warmer. In het Brabantse Gilze-Rijen werd het 25,8 graden.

Het weerbeeld bestaat uit flink wat zon, maar er trekken ook sluierwolken over het land. Ook wordt met een zuidelijke stroming wat Saharastof aangevoerd, waardoor de zon enigszins versluierd schijnt. De hoeveelheid Saharastof is niet hoog en de temperaturen zullen niet of nauwelijks worden getemperd.

Tussen een lagedrukgebied ten westen van de Britse Eilanden en het boven het oosten van Europa liggende hogedrukgebied wordt met een zuidelijke stroming aanhoudend zachte lucht aangevoerd. Het bijbehorende frontale systeem trekt donderdag over het land met regen. De temperatuur stijgt naar 17 tot 20 graden en daarmee blijft het zacht voor half oktober. 

In het weekend krijgen we dan onder invloed van een volgend Atlantisch lagedrukgebied geleidelijk te maken met een zuidwestelijke stroming. Na de passage van een koufront op maandag is sprake van een overwegend zonale stroming met aanvoer van maritiem polaire lucht. Van tijd tot tijd zullen (zwakke) fronten over onze omgeving trekken, maar vanwege de nabijheid van het hogedrukgebied boven het oosten van Europa zijn de neerslagkansen over het algemeen niet groot.

Thumb: Bert Daems / maximumtemperatuur woensdag volgens Harmonie