Na een paar warme herfstdagen, met meerdere warmterecords, nemen we afscheid van dit rustige weertype en we waaien de nieuwe maand in. Een lagedrukgebied trekt over Groot-Brittannië richting Noorwegen en het windveld om dit weersysteem zorgt dinsdag voor een onstuimige en wisselvallige herfstdag. In de onderstaande afbeeldingen is te zien dat twee weermodellen met een hoge resolutie (Harmonie en ICON-D2) het zwaartepunt van de wind op een vergelijkbare wijze positioneren. Tijdens de ochtend krijgen de westelijke kustgebieden met een harde of stormachtige wind te maken (windkracht 7 of 8). Boven land wordt windkracht 4 tot 6 bereikt. Na het middaguur neemt de wind gestaag in kracht af, maar vooral aan zee blijft de zuidwester nog een tijd hard doorblazen.

Verwachte windkracht dinsdagochtend 8 uur lokale tijd. Bronnen: Harmonie en ICON-D2

Naast de forse wind trekken diverse buien (noord)oostwaarts over het land. Als een bui passeert neemt de wind tijdelijk in kracht toe. Met name in de avonduren naderen vanuit het westen stevige buien waarbij het kan onweren en hagelen. Door het grote temperatuurverschil tussen de koudere bovenlucht en het relatief warme zeewater van de Noordzee kunnen de buien wat zwaarder uitpakken dan soms in de modelberekeningen wordt aangegeven. Pal aan zee kan de wind bij goed ontwikkelde buien zelfs uithalen richting 100 km/uur. Het vergelijken van de diverse berekeningen geeft een marge aan van windstoten van 70 tot 100 km/uur.

Dit onbestendige weertype kan gekoppeld worden aan de straalstroom: een band met hoge windsnelheden op grofweg 10 kilometer hoogte in de atmosfeer die van west naar oost over onze breedtegraad loopt. Op het moment dat de straalstroom weinig kronkels bevat, is de windsnelheid hoog en dat is de trigger voor het ontwikkelen en uitdiepen van lagedrukgebieden. Dat betekent niets minder dan het dalen van de luchtdruk in de kern van lagedrukgebieden. Het weersysteem neemt dan in intensiteit toe. Vooral tijdens de eerste weekhelft ligt de straalstroom pal boven onze omgeving en grossiert het aan een lage luchtdruk op de weerkaart in het westen en noorden van Europa.

Woensdag komen we tijdelijk in wat rustiger vaarwater terecht. Een rug van hogedruk, veroorzaakt door een hogedrukgebied boven Centraal-Europa, zorgt voor het afnemen van de buienkans. Woensdagmiddag verloopt hierdoor overwegend droog met ook ruimte voor zonneschijn. De isobaren, lijnen van gelijke luchtdruk, blijven wel vrij dicht op elkaar liggen. Dat betekent dat de zuidwestenwind blijft doorstaan. De temperatuur komt mede hierdoor niet hoger uit dan 14 à 15 graden.

Deze rust is van korte duur, want in de linkerbovenhoek van de weerkaart is de boosdoener al zichtbaar geworden. Een volgend lagedrukgebied ter hoogte van Schotland brengt deze rug van hogedruk in de verdrukking. Een wisselvallig weertype is tijdens de tweede weekhelft vervolgens weer aan zet. Op deze termijn neemt de onzekerheid wat betreft de exacte koers van depressies wel toe. De timing van fronten die ons land passeren gaat bijvoorbeeld verder uiteenlopen tussen de verschillende modelberekeningen. Dat maakt het lastig om in de weersverwachting aan te geven wanneer het exact gaat regenen en weer opklaart.

De straalstroom begint in deze periode ook meer te meanderen (slingeren). Hierboven staat een vergelijking van de straalstroom tussen dinsdag en donderdag. Dit betekent dat lagedrukgebieden minder snel passeren en over het algemeen ook minder krachtig zijn. Van tijd tot tijd kan de wind aantrekken, maar zo onstuimig als dinsdag zal het niet zo snel meer worden. Door het aanhoudende wisselvallige weertype zet de temperatuur wel een verdere daling. Tijdens het einde van de week komen de maximumwaarden nog rond 13 graden uit.

Foto omslag: Anne-Marie van Iersel