Mogelijk noorderlicht in Nederland

Mogelijk noorderlicht in Nederland

Wouter van Bernebeek
Wouter van Bernebeek
Wouter van Bernebeek 9 december 2020 15:47 uur
Laatste update: 9 december 2020 16:52 uur
De komende nachten kunnen we noorderlicht te zien krijgen boven Nederland! Vooral de noordkust maakt een goede kans, maar waar komt het vandaan?

Kleuren aan de hemel

Het noorderlicht, ook wel poollicht genoemd, is een kleurrijk verschijnsel dat zich normaal gesproken alleen rond de poolcirkel voordoet. Als je je dichtbij het noorderlicht bevindt, dan kleurt het meestal prachtig groen of paars. Zodra je er verder vandaan staat (dat kan soms honderden kilometers zijn!) dan heeft het noorderlicht vaak een vagere rode of gele kleur. Heel af en toe kan het noorderlicht ook ver buiten de noord- of zuidpool gezien worden en dat lijkt de komende dagen te gaan gebeuren. Zelfs in Nederland zouden we met wat geluk een glimp kunnen vangen!

Poollicht zoals het in Nederland gezien wordt: een sterke rode gloed!
Foto: Dennis Veninga (Drenthe, 2015)

Hoe ontstaat noorderlicht?

De afgelopen jaren hebben we weinig noorderlicht kunnen zien. Dit komt we in een 'zonneminimum' zaten. Tijdens een zonneminimum stoot de zon weinig geladen deeltjes uit, die nodig zijn om noorderlicht te laten ontstaan. Al deze elektrisch geladen deeltjes samen worden ook wel de 'zonnewind' genoemd: deze zonnewind kan een snelheid van wel 200 km per seconde bereiken!

Close-up foto van de zon.. mét aan de randen de zonnewind!

Op de foto hiernaast is de zonnewind langs het oppervlak van de zon prachtig te zien! Zo'n zonnewind is ongeveer 48 uur onderweg vanaf de zon naar de aarde. Zodra ze in aanraking komt met onze atmosfeer, zullen de stofdeeltjes verbranden en dat zien wij op de grond als een prachtige lichtshow. Meestal gebeurt dit alleen rondom de noord- en de zuidpool. Maar soms worden de snelheid en dichtheid van de zonnewind zó groot, dat deze deeltjes zich ook veel verder bij de noordpool en zuidpool vandaan kunnen verspreiden. In extreme situaties kan men zelfs poollicht tot in Zuid-Europa waarnemen, voor het laatst is dat gebeurd in 2003 en 2015! Maar daarvan is de komende dagen geen sprake.

Noorderlicht in Nederland

Nu is natuurlijk de vraag: hoe groot is de kans dat wij ook het noorderlicht te zien krijgen? Die kans is vanzelfsprekend niet heel groot. Er moeten veel elementen samenvallen om tot zichtbaar noorderlicht boven ons land te komen en zelfs dan is het vaak slechts "fotografisch" poollicht. Fotografisch wil zeggen dat het licht alleen met een gevoelige camera vast is te leggen en te zwak is om waar te nemen met ons blote oog. Totaal anders is dat in bijvoorbeeld Scandinavië, waar de komende nachten een ware show van dansend poollicht te zien zal zijn!

In de grafiek hieronder zien we de verwachte poollicht activiteit voor de komende nachten: bij een waarde vanaf KP-6 is in Noord-Nederland al zichtbaar noorderlicht mogelijk. En komende nacht gaan we mogelijk zelfs even naar KP-7! Het beste tijdstip om even naar de noordelijke hemel te kijken is dan tussen 21 en 00 uur.

Activiteit van het noorderlicht, verwacht voor de komende 36 uur. Vanaf "KP-6" kunnen we in Nederland mogelijk ook noorderlicht spotten. Vooral tijdens de nachten liggen er dus kansen! Bron grafiek: NOAA/SWPC.

En de weersverwachting?

Eén van de belangrijkste dingen die goed moet vallen is de bewolking. Want met een gesloten wolkendek kunnen we natuurlijk geen noorderlicht zien. En dat lijkt zeker in het noorden van Nederland nog een lastig punt te gaan worden. Vanavond en vannacht hebben we te maken met een uitgestrekte wolkendeken waar nauwelijks gaatjes in te vinden zullen zijn. Mocht er toch een opklaring vallen, dan zouden we zomaar een glimp van het noorderlicht kunnen spotten.

Donderdagavond en de nacht naar vrijdag lijkt daarentegen veel beter te verlopen met brede opklaringen. De vraag is dan hoe actief de zonnewind nog zal zijn, maar dat is afwachten. Al met al zeker de moeite om even in de gaten te houden. En mocht het ditmaal niet lukken, dan liggen er ongetwijfeld nog genoeg nieuwe kansen in het verschiet. De zon wordt de komende jaren namelijk steeds actiever waardoor we ook vaker (fotografisch) poollicht te zien kunnen krijgen. En niet alleen in de Benelux, maar vooral boven het noorden van Europa. Want een fascinerende lichtshow zoals bijvoorbeeld Noorwegen, Finland of IJsland ze met enige regelmaat zien, is hier gewoon niet mogelijk. En ik kan uit ervaring vertellen: dat is écht een aanrader als we over een tijdje weer mogen reizen!

Poollicht zoals het in Noorwegen gezien wordt: felle groene 'banen' boven je hoofd!
Foto: Wouter van Bernebeek (maart 2019)

  
Foto omslag: Gijs de Reijke (IJsselmeer, maart 2015)

Neerslagverwachting Harmonie

Bekijk hieronder de neerslagverwachting van het Harmonie weermodel voor de komende 48 uur. Meer weerkaarten bekijken doe je op I'm Weather

Files en vertragingen