In het bovenluchtpatroon is al enkele dagen een duidelijke omega-structuur te herkennen. Deze blokkade zorgt er voor dat wij in onze omgeving een zuidelijke stroming hebben waarin vrij zachte lucht van zuidelijke breedte naar noordelijke breedte wordt getransporteerd. Op hetzelfde moment wordt in de bovenlucht koude lucht over de vanuit het noorden over de oceaan richting Spanje, Portugal en Noordwest Afrika verplaatst. Hierdoor ontstaat de komende dagen in die regio een actieve depressie. Vooral maandag en dinsdag levert dat een forse zuidelijke wind op in Marokko en Algerije. 

Door de wind komt er veel stof in de atmosfeer en dankzij de zuidelijke stroming die door de blokkade in stand wordt gehouden kunnen deze deeltjes in grote hoeveelheden richting het westen en noordwesten van Europa worden getransporteerd.

Met behulp van speciale modellen zoals de Skiron Forecast van de Universiteit van Athene kan er uitgerekend worden wat de hoeveelheid stof zal zijn in de atmosfeer (de dust load) en voor de tweede weekhelft is dat aanzienlijk boven een groot deel van Europa.

In bovenstaande modeluitvoer is mooi te zien hoe vanaf maandag het stof de Middellandse Zee oversteekt bij Spanje.

Veel stof in de atmosfeer heeft effect op het zonlicht. De zon wordt deels getemperd en dat kan zelfs de maximumtemperatuur onderdrukken in de meest extreme gevallen. Ook is een wolkenloze lucht gevuld met stof vaak grauw of zelfs wat gelig. Saharastof kan voor extra rode zonsondergangen en zonsopkomsten zorgen. In geval van bewolking en regen vallen de stofdeeltjes terug op aarde en zorgen dan voor rode viezigheid op bijvoorbeeld de auto en tuinmeubels.

In wintersportgebieden kunnen pistes rood kleuren bij sneeuwval waarin ook saharastof zit

Overigens kunnen auto's nu ook al vies zijn geworden. Afgelopen nacht en de komende nachten valt er hier en daar ook wat lichte regen. Deze neerslag kan pollen uit de lucht wassen dat ook voor vlekken kan zorgen. De korreltjes zijn wit van kleur en zijn pollen van bomen zoals hazelaars, wilgen en elzen.

In de volksmond wordt er ook wel gesproken over saharazand, maar feitelijk is dat onjuist. Zanddeeltjes zijn te groot om dergelijk grote afstanden te overbruggen omdat ze simpelweg te zwaar zijn. Een zanddeeltje heeft grofweg een doorsnee van 0,06 tot 2 millimeter terwijl stofdeeltjes een doorsnee hebben van 0,001 µm (1 µm = een duizendste millimeter) en dus vele malen lichter zijn.

22 februari 2021 werden we ook met veel saharastof geconfronteerd boven onze omgeving. Het zorgde voor mooie en opvallende plaatjes.

Foto omslag: Jacoba de Graaf