Op dinsdag is er een flink aantal centimeters sneeuw gevallen in een groot deel van het land. In een smalle kuststrook in het westen en een flink deel van Noord-Holland is het minst gevallen, op de Veluwe en iets ten noorden daarvan het meest: lokaal 10 cm.

Woensdagavond gaat het geleidelijk flink opklaren en de wind valt bijna helemaal af. Boven een gesloten sneeuwdek van een paar centimeter dik gaat het vervolgens razendsnel afkoelen.

De temperatuur zal daar bij zonsopkomst op donderdag tot onder de -10 graden zijn gedaald. We spreken dan van strenge vorst.

Het Harmonie weermodel van het KNMI berekent lokaal -12 graden, maar de ervaring leert dat zulke bitterkoude nachten niet zelden onderschat worden. Het kan dus best nog wat kouder worden. Weerplaza schat in dat lokaal -14 graden mogelijk is, zowel in de nacht naar donderdag als de nacht naar vrijdag.

De laatste keer dat de temperatuur op een KNMI station naar -13 graden of lager daalde, was in 2013 in januari en maart. Dat is alweer zes jaar geleden.

Waar geen sneeuw ligt, of het sneeuwdek erg dun en niet helemaal gesloten is (op een grasveld steekt het gras er nog doorheen), daalt de temperatuur minder ver.

Toch wordt ook op deze plaatsen veelal matige vorst verwacht, tussen -5 en -8 graden. Alleen in een smalle kuststrook blijft het bij lichte vorst: -3 of -4 graden.

Waarom wordt het juist zo koud als er sneeuw ligt? Dat heeft te maken met het feit dat sneeuw eigenlijk als een soort 'deken' werkt op de bodem.

Ten opzichte van de lucht is de bodem bijna altijd relatief warm, die warmte beperkt dus de afkoeling. Als er sneeuw op ligt, kan de warmte niet meer worden afgestaan aan de lucht. Het kost heel veel energie om sneeuw te smelten. De warmte van de bodem is daar meestal te gering voor.

Sneeuw is een mengsel van water (ijs) en lucht. Indien de sneeuw bij temperaturen dicht bij nul is gevallen, zoals dinsdag, bevat de sneeuw relatief veel lucht. Lucht geleidt warmte veel slechter dan ijs. Warmte van de bodem komt daardoor nauwelijks door de sneeuwlaag heen. Alles met alles zorgt sneeuw dus ervoor dat de lucht erboven bijna perfect kan afkoelen.