Door het opwarmen van de aarde worden de winters in ons land tegenwoordig een stuk minder koud dan enkele decennia geleden. Natuurlijk komt nog wel eens een koude periode voor, ook een koude winter zal in de toekomst heus nog voorkomen, maar de gemiddelde wintertemperatuur ligt tegenwoordig duidelijk hoger dan vroeger.

De gemiddelde temperatuur van het stookseizoen, gerekend van 1 oktober tot en met 30 april, is nu ongeveer 6,6 graden. Halverwege vorige eeuw was een doorsnee stookseizoen in ons land anderhalve graad kouder dan tegenwoordig met 5,1 graden als gemiddelde temperatuur. 

De weerkundige parameter om energieverbruik voor verwarming te kunnen berekenen aan de hand van de buitentemperatuur zijn ‘graaddagen’. Simpel gezegd is een graaddag een score waarmee het verschil tussen een referentietemperatuur, meestal de temperatuur in huis, en de buitentemperatuur wordt aangeduid. Een binnentemperatuur van 18 graden en een gemiddelde etmaaltemperatuur van 14 graden levert 4 graaddagen op. Door alle graaddagen bij elkaar op te tellen over één stookseizoen, krijg je een indruk van de hoeveelheid energie die nodig is geweest om in een stookseizoen het huis te verwarmen.

Het vertalen van graaddagen naar werkelijk energieverbruik in gas of elektriciteit is relatief eenvoudig. Door het totale energieverbruik te koppelen aan het aantal graaddagen in een stookseizoen kan je zien hoeveel kubieke meter gas of kilowattuur elektriciteit jouw woning per graaddag vraagt. 

Omdat bij normale graaddagen alleen wordt gekeken naar de gemiddelde etmaaltemperatuur, wordt eventuele verwarming door de zon niet meegenomen. Om daarvoor enigszins te corrigeren zijn ‘gewogen graaddagen’ in het leven geroepen. Gewogen graaddagen wegen vanwege de zwakkere zon 10% zwaarder in de periode november tot en met februari en 20% minder zwaar in de periode van april tot en met september vanwege de juist sterkere zon. 

Hoe koud de wintermaanden verlopen scheelt enorm veel in de energiekosten. Een zeer koude winter, zoals die van 1963, kost tot maar liefst 34% meer energie om jouw huis te verwarmen dan tijdens een doorsnee stookseizoen. Zo'n extreem koud seizoen komt echter zelden voor. Andersom kan een extreem zacht stookseizoen juist zorgen voor een flinke energiebesparing. Zoals die van 2014, waarin we 14% minder energie gebruikten dan gemiddeld. 

Zowel oktober als november verliepen een stuk zachter dan normaal en dus was flink stoken in deze maanden niet aan de orde. Ook de winter verliep aan de zachte kant met een gemiddelde temperatuur van 5.1 graden tegen 3.9 normaal. Alleen december verliep een fractie te koud en dit hadden we te danken aan een korte koude periode die we voorgeschoteld kregen in de tweede en derde week van december.

Van 10 december tot en met 19 december vroor het in de Bilt elke nacht en ook overdag was het flink koud met maxima rond of zelfs iets onder het vriespunt. Tijdens deze periode was er in het oosten en noordoosten van het land op sommige plekken sprake van strenge vorst in de nachten. Daardoor stonden we een week voor de kerstdagen op veel plekken in ons land op de schaats. Al met al zorgde dit voor fraaie plaatjes, maar ook voor flink wat stookkosten. 

Tijdens een gemiddeld stookseizoen (periode 1991-2020) tellen wij 2536 graaddagen in het midden van ons land. Aan de kust is het gedurende de winter iets minder koud en tellen we dus ook minder graaddagen, namelijk 2340. In het noordoosten is het aantal gewogen graaddagen het hoogst met 2711. Uiteindelijk verliep het stookseizoen door de zachte maanden zeer gunstig. Dit jaar telde wij hierdoor slechts 2224 gewogen graaddagen in ons land. 

Hoofdfoto: Adobe Stock / A