Nadat het de afgelopen dagen erg warm was in ons land en de omringende landen, zakte zeer koude lucht afgelopen weekend naar het zuiden af. Nederland en het noorden van Duitsland kregen zondagmiddag en -avond met de koudere lucht te maken, daarna ging de zuidwaartse beweging een stuk trager. 

Vanmorgen vroeg Lag de scheiding tussen de warme en koude lucht vanaf midden Frankrijk naar Luxemburg, Midden-Duitsland en Polen. Aan de voorzijde viel regen bij temperaturen ruim boven nul, aan de achterzijde was het goed koud. In het middelgebergte lag de temperatuur zelfs rond het vriespunt. Bij onze zuiderburen daalde op de hoogste heuveltoppen van de Ardennen de temperatuur tot net iets boven nul. Op een aantal plaatsen werd ook wat sneeuw waargenomen, maar het was echt minimaal en dus niet noemenswaardig.

Op de radarbeelden zagen we dat in de Eifel, maar ook in het Sauerland op uitgebreide schaal neerslag viel. Weerstations boven 600 meter gaven hier temperaturen door van iets onder nul. Het koudste station, de Kahler Asten in de buurt van de bekende wintersportplaats Winterberg, gaf om 08 uur vanmorgen zelfs -2,5 graden door. Ruim onder nul dus. Op webcambeelden was echter geen sneeuwval te zien, maar vooral natte wegen en straten. Uit het weerrapport bleek dat er een aantal uur ijzel viel. 

IJzel kan zich vormen op het moment dat op enige hoogte warme lucht aanwezig is. Sneeuwvlokken die op weg zijn naar het aardoppervlak smelten in deze laag en worden ordinaire regendruppels. Als deze regendruppels vervolgens toch weer een koude luchtlaag tegenkomen met temperaturen iets onder nul, dan transformeren ze niet meer tot sneeuwvlokken, maar wel tot onderkoelde regendruppels. Zodra ze in deze koude luchtlaag in aanraking komen met voorwerpen, hechten de regendruppels zich hieraan en vormt zich een dun laagje ijs. Overigens kan de onderkoelde regen ook in de luchtlaag bevriezen tot kleine ijskorreltjes. We noemen dit ijsregen en dit kan gebeuren als de onderkoelde regendruppels door een hele dikke koude laag vallen en dus de tijd krijgen om volledig te bevriezen.

De koude luchtlaag direct aan het aardoppervlak in het Sauerland was niet zo dik en dus viel er vloeibare, maar vooral ook zeer koude regen. Bomen, struiken, afdakjes, auto’s en hekwerken werden bedekt met een dun laagje ijs. Aangezien ijzel midden in de winter al een behoorlijk zeldzaam weerfenomeen is, mogen we op 11 mei wel van een zeer uitzonderlijk weerfeit spreken. Van gladheid was overigens geen sprake. De temperatuur van het aardoppervlak was daar te warm voor. De onderkoelde regen kon dan ook niet bevriezen op de warme ondergrond en dus ook niet op de wegen. Voorwerpen die in de lucht hingen waren wel koud genoeg en daarop vormde zich dus wel een dun laagje ijs.

De ijzel in het Sauerland kon optreden omdat de koude poollucht enigszins werd opgehouden door de warme lucht in het zuiden van Duitsland. Terwijl de stevige noordenwind vooral in de onderste 1500 meter de kou wist aan te voeren, stond er vanaf zo’n 3 km hoogte een west- tot zuidwestenwind die beduidend warmere lucht aanvoerde. De zwaardere koude lucht schoof dankzij de forse noordenwind dus als het waren onder de warme lucht waardoor juist in de heuvels (tussen 600 en +800 meter hoogte) ijzel kon vallen. In het dal viel bij 3 tot 5 graden boven nul gewoon regen. 

Elders in Duitsland is boven 600 meter ook sneeuw gevallen en vanavond, vannacht en morgen valt er onder andere in Tsjechië, Oostenrijk, maar ook in delen van Polen sneeuw. Wij moeten ons vooral opmaken voor een koude nacht met temperaturen in het binnenland die rond het vriespunt uitkomen.

Bron Foto: Markus Köss