Het weer speelt een belangrijke rol in de ruimtevaart. Buiten de dampkring noemen we dat ruimteweer waarbij zon en straling een grote rol speelt, maar tijdens lanceringen en landingen speelt het vertrouwde weer in onze atmosfeer logischerwijs een belangrijke rol.

De nacht en ochtend voor de 25ste lancering van een Space Shuttle was het zeer koud. Het vroor zo’n 8 graden. Op het platform en het ruimteveer was veel ijs ontstaan doordat de onderkoelde, vochtige lucht die uit ventielen van de brandstoftanks kwam direct bevroor. Het ijs was een risico voor de lancering, omdat brokstukken ijs mogelijk de wanden van het ruimteveer en de brandstofboosters konden beschadigen. Men vreesde vooral voor schade aan het hitteschild dat essentieel is bij de terugkeer in de dampkring. Anti-ijs crews waren heel de ochtend bezig om het ijs weg te halen.

De temperatuur was tijdens de lancering iets onder het vriespunt, een halve graad om precies te zijn. Daarmee was het de koudste lancering van een Space Shuttle missie ooit en ook de eerste en enige bij temperaturen onder 0 graden. De koudste lancering die tot dan had plaats gevonden was bij 12 graden!

Er werd door missie control nog gediscussieerd om de vlucht uit te stellen, maar men besloot de missie toch door te laten gaan volgens plan. De vlucht was in de voorgaande dagen al een paar keer uitgesteld om verschillende redenen en mogelijk speelde druk op het programma hier ook een rol.

Tijdens de eerste seconden van de vlucht leek alles nog goed te gaan. Echter na een kleine minuut werd een vlam zichtbaar aan de zijkant van de rocketbooster die steeds groter werd. Niet veel later ontplofte het ruimteveer.,

Na het technisch onderzoek bleek dat afdichtingsringen van de brandstofboosters (de raketten die de Space Shuttle hielpen bij de lancering) niet goed functioneerden. De rubberen ringen waren door de koude nacht en ochtend hun flexibiliteit kwijt geraakt en stug geworden. Deze O-ringen zaten tussen de cilindervormige segmenten van de brandstoftanks en zorgden ervoor dat er geen lekken ontsstonden op de naden. Doordat de ringen door de kou niet goed meer functioneerden konden er tijdens de lancering brandbare gassen ontsnappen en dat leidde uiteindelijk tot de explosie.

Naast het probleem met de O-ringen werd ook duidelijk uit winddata dat er op die ochtend veel windschering was. Hierdoor kreeg het ruimtevaartuig extra veel krachten te verduren. Het stuurmechanisme moest zo extra veel corrigeren, veel meer dan in eerder vluchten hetgeen extra frictie opleverde op de hele constructie.

Het wrange aan het hele verhaal is dat meerdere technici van het bedrijf Morton Thiokol die de brandstoftanks bouwden al aan hun leidinggevenden hadden aangegeven dat de ringen bij lage temperaturen waarschijnlijk niet goed werkten en een risico waren. Helaas werden deze waarschuwingen in de wind geslagen en ging NASA door met de lancering.

Tijdens de ramp met de Challenger kwamen zeven astronauten om het leven. De lancering werd in veel landen live uitgezonden waaronder op scholen. Er ging deze vlucht ook een ‘schooljuf’ mee die voor het eerst een les vanuit de ruimte zou gaan verzorgen. Daarom zagen ook veel kinderen de ramp live gebeuren. Men schat dat alleen al in de VS 17 procent van de bevolking de lancering live heeft gezien.

Na de explosie werd het Space Shuttle project bijna 3 jaar stil gelegd. Pas op 29 september 1988 werd er weer een Space Shuttle gelanceerd. Op 1 februari 2003 ging het met de 113e vlucht weer helemaal mis. De Space Shuttle Columbia verbrandde bij terugkeer in de dampkring. Opnieuw kwamen er zeven astronauten om het leven.

 In totaal werden er 135 Space Shuttles gelanceerd. De laatste lancering was op 8 juli 2011.