De afgelopen dagen ontstonden vooral zware buien boven het zuiden van Italië, oosten van Spanje en het uiterste zuiden van Frankrijk. Ten oosten van de Italiaanse stad Genua viel gisteren lokaal bijna 60 mm en Sicilië kwam gisteravond aan plaatselijk meer dan 75 mm. Daar is afgelopen maand op een enkele plaats al meer dan 700 mm (!) aan neerslag gevallen. Eergisteren zorgden zware buien op Corsica voor sommen tot boven de 100 mm en net voor het weekend kwam in de oostelijke Pyreneeën al 150-200 mm omlaag op de natste plaatsen. Hoe komt het nu dat zó extreem veel zware buien maar blijven komen in het Middellandse Zeegebied?

Het is een bekend verschijnsel in de maanden oktober en november: een lagedrukgebied komt boven de warme Middellandse Zee tot ontwikkeling en blijft daar als het ware een beetje rondtollen. De koude bovenlucht zorgt in combinatie met het nog erg warme zeewater voor een explosieve cocktail. Dit levert veelvuldig zware buien op met onweer en waterhozen, zoals we ze zelfs vandaag nog gezien hebben. Al leek het exemplaar op Sicilië (zie de tweet hierboven in dit artikel) meer 'supercellulair' van aard. Dat wil zeggen dat het om een tornado gaat die is ontstaan uit een supercell (onweersbui die om z'n eigen as roteert). In Nederland hebben we recent daarvan ook nog een voorbeeld gehad...

Zo'n 'stilhangend' lagedrukgebied kan ervoor zorgen dat buien zich ongelimiteerd kunnen blijven ontwikkelen en aangroeien, net zolang tot de voeding afgesneden wordt. In het Middellandse Zeegebied kan dit soms dagen aanhouden. Binnen die periode zijn dan neerslagsommen mogelijk die gelijk staan aan een halve jaarhoeveelheid en in extreme gevallen zelfs nog meer. Met enorme overstromingen tot gevolg. Op de weerkaart hieronder zien we een voorbeeld van zo'n lagedrukgebied, afgelopen maandag met de kern voor de kust van Mallorca. Langs de oostflank van die depressie stond veel wind uit een noordelijke richting, die (vooral op hoogte) veel koude lucht over het warme zeewater aanvoerde. Het resultaat is inmiddels bekend.

Nu lijkt het weer zich rond de Middellandse Zee zich de komende dagen geleidelijk wat te stabiliseren. Een uitloper van een hogedrukgebied zorgt ervoor dat de buiigheid onderdrukt wordt, al kan er met name langs de Balkan en in Griekenland later deze week nog wel een stevige regen- of onweersbui vallen. Van lange duur is de rust echter niet. Begin volgende week zakt een nieuwe portie koude lucht af vanuit Noord-Europa en mede daardoor kan zich opnieuw een lagedrukgebied ontwikkelen nabij Italië. Vervolgens begint het riedeltje met zware buien en kans op overstromingen weer van voor af aan...

Omslag foto: buienluchten (mammatus) in Italië, afgelopen zomer (door Dirkjan Bras)