We komen steeds dieper in de herfst. Sterker nog, aanstaande maandag beginnen we al aan de tweede helft van de meteorologische herfst, die op 1 september is begonnen en eindigt op de laatste dag van november. Het datumrecord voor 16 oktober, aanstaande maandag dus, is 24,2 graden. Dit record is gevestigd in Maastricht en staat al sinds 1949, dat is 68 jaar! Het lijkt er nu sterk op dat het maandag in het zuidoosten van het land 25 graden kan worden, wat betekent dat datumrecord uit 1949 ruimschoots wordt verbroken. 

Als het maandag zomers warm wordt, dan is dat best bijzonder. In de periode na 15 oktober is het pas twee keer eerder ergens in ons land 25 graden of warmer geweest. Maandag kan dus de derde keer worden. De meest late 25 graden in het jaar staat op naam van 27 oktober.  In november is het nog nooit zomers warm geweest. Dit kan dus zomaar de laatste keer van dit jaar zijn!

Ook het landelijk datumrecord, de recordwaarde voor De Bilt, komt in gevaar. Op dezelfde dag in 1949 werd het in De Bilt 21,2 graden, maandag kunnen we daar overheen. Of het overal in het land tot warmterecords komt, is nog lastig te zeggen. Het warmterecord voor de regio Leeuwarden (18,7 graden) lijkt binnen handbereik, maar het record voor Groningen/Eelde is met 21,7 graden een flink stuk scherper. Aangezien er in veel regio's records gebroken kunnen worden, kunnen we zeggen dat het echt warm is voor de tijd van het jaar, dat is wel een vrij unieke situatie.

De warmterecords voor komende zondag staan een flink stuk scherper dan de records voor komende maandag. Om het landelijk warmterecord te verbreken, moet het in De Bilt minstens 23,7 graden worden, voor het landelijk record is minstens een zomerse 25 graden vereist, dat lijkt allemaal nét niet haalbaar. In het westen van het land, maar misschien ook op de Waddeneilanden, kan het zondag wel recordwarm worden. Deze records zijn niet zo oud als de meeste records elders in het land.

Dat de records voor aanstaande zondag zo scherp staan, is te danken aan 15 oktober 1990. Dat was een zeer warme dag zoals het kaartje ook laat zien. Omdat deze dag echt met kop en schouders boven andere vrij warme dagen in deze periode uitschoot, zijn de warmterecords voor zondag een flink stuk scherper. 

Vooral maandag wordt het dus op veel plaatsen flink warm. De lucht op ongeveer anderhalve kilometer hoogte bereikt een temperatuur van ongeveer 15 graden. Deze waarde is in een zomermaand voldoende voor maxima van 30 graden of lokaal misschien wel meer als de zon flink schijnt. Maandag schijnt de zon ook flink, maar ze is wel minder krachtig dan in de zomermaanden. De grens van 30 graden halen we dus overduidelijk niet, maar maxima die kort bij 25 graden uitkomen, zijn goed mogelijk.

Of zomerse warmte daadwerkelijk gemeten wordt, is nog even de vraag. Afgerond 25 graden, dus 24,5 graden of iets meer, lijkt waarschijnlijk. Om echt 25 graden op de thermometers te halen, moet alles meezitten: volop zon, niet al teveel wind en vooral een droge lucht. Enkele wolkenvelden of plaatselijk vrij veel vocht door verdamping uit een natte bodem kunnen ervoor zorgen dat de grens van 25 graden nét niet wordt gehaald. De 25 graden lijkt daarom alleen gehaald te worden in het oosten van Brabant en in het noorden van Limburg, waar doorgaans drogere zandgrond ervoor zorgt dat de temperatuur nét even wat hoger kan oplopen.

Op KNMI-meetpunten wordt de grens van 25 graden op slechts een enkel punt gehaald, maar veel thermometers bij de mensen thuis zullen dat zeer zeker laten zien. In de zon en uit de wind, in een omgeving met veel verharding, is 25 graden geen echte uitdaging meer. Voor het gevoel kan de temperatuur dan rond 27-28 graden liggen.