Na enkele koude winterdagen met rijp en ook ijzel, komen we tijdelijk in de zachtere lucht terecht. Vrijdag loopt de temperatuur op naar ongeveer 8 graden en daarmee zal het laagje natuurijs dat op sloten en vennetjes aanwezig is snel wegsmelten. Maar de winter blijft dichtbij! 

Vrijdagavond, kerstavond, draait de wind in de noordelijke helft van het land alweer naar het noordoosten. Dit gebeurt op nadering van een lagedrukgebied dat zich boven het noorden van Frankrijk bevindt. De vorstgrens bevindt zich vrijdag tussen Bremen en Hamburg en zal ons land in de nacht naar zaterdag alweer binnentrekken. In het noorden en oosten gaat het dan vriezen en de vorst breidt zich vervolgens heel gestaag ZW-waarts over ons land uit. Tegelijkertijd neemt de 'tegenwerking' door het eerdergenoemde lagedrukgebied toe en dringt vanuit het zuidwesten juist nog meer zachte lucht binnen. Het scheidingsvlak tussen deze twee luchtsoorten komt waarschijnlijk precies over Midden-Nederland te liggen en dat levert interessant, maar ook potentieel gevaarlijk weer op...

Noord-Nederland duikt door deze ontwikkeling op Eerste Kerstdag opnieuw de vorst in en dat kan best stevige vorst worden. In Groningen zijn zaterdagavond en in de nacht naar zondag temperaturen tussen -6 en -8 graden mogelijk. Vlak aan de grond (klomphoogte) kan het misschien zelfs wel op een enkele plaats streng vriezen, zoals we dat de afgelopen nachten ook zagen. Het is daar droog met brede opklaringen en overdag dus flink wat ruimte voor de zon. Overdag wordt het dan niet veel warmer dan -1 tot -3 graden, maar door de matige oostenwind voelt het kouder aan.

Het zuiden daarentegen heeft met een zachte zuidelijke stroming te maken en daar valt Eerste Kerstdag regen. De middagtemperatuur bereikt in die regio's waarden tussen 5 en 9 graden. Later op zaterdag wordt het droger en mogelijk komt de zon nog even tevoorschijn, maar het algemene beeld zal toch wel grijs zijn.

Het antwoord op deze vraag kunnen we inmiddels overtuigend geven: néé, op de meeste plaatsen wordt het geen witte kerst. Alleen een smalle strook tussen de neerslag en de koude lucht, deels met elkaar overlappend, maakt kans op enige tijd (natte) sneeuw. Dit zal hoogstwaarschijnlijk in een strook over Midden-Nederland plaatsvinden. Aan de koude zijde van het front kan de regen zaterdagochtend overgaan in sneeuw en dan maken sommige plaatsen kans op een witte Eerste Kerstdag. De definitie van een witte kerst is echter als volgt: op allebei de kerstdagen moet er 's ochtends om 9 uur een gesloten sneeuwdek liggen. Deze kans lijkt erg klein, maar is niet geheel uitgesloten in delen van het riviergebied, Limburg en Gelderland.

Zondag, Tweede Kerstdag, wordt een dag om extra in de gaten te houden. De vorstgrens ligt nog steeds over het midden van Nederland met ten noorden daarvan temperaturen (ruim) onder het vriespunt. Intussen dringt een lagedrukgebiedje vanuit het zuiden op naar ons land met aan de voorzijde een regengebied. Doordat de bovenlucht snel warmer wordt blijft het waarschijnlijk ook bij regen. Boven de zuidelijke helft valt die regen bij een graad of 5, maar verder noordwaarts breidt die regen zich veel sneller uit dan dat de vorst zich terugtrekt. Dit betekent met name voor de noordoostelijke provincies dat het kan regenen bij temperaturen van -1 of -2 graden, ofwel vorming van ijzel. Dit kan voor verraderlijke gladheid zorgen. Iets om goed in de gaten te houden!

De vorst wordt uiteindelijk verdreven, al kan zo'n koude 'plaklaag' onderin de atmosfeer best nog een tijdje standhouden. Toch lijkt vanaf maandag heel Nederland in de zachte terecht te komen en dan is de gladheid ook direct verdwenen. Overdag wordt het volgende week tussen de 6 en 10 graden en de nachten lijken grotendeels vorstvrij te verlopen. 

Foto omslag: Rick Bekker (22 december)