Een zuidenwind blaast de komende dagen bijzonder warme lucht uit Spanje en Frankrijk naar onze omgeving. Dat effect merken we vandaag al, want in het zuiden kan de zomerse grens van 25 graden (ruim) overschreden worden. Vanaf morgen bereikt de echt hete lucht ons land.

We spreken maandagmiddag dan over temperaturen die uiteen lopen van 30 graden op de meeste stranden, 33 graden in het midden tot plaatselijk 36 graden langs de grens met België in Zeeuws-Vlaanderen. In Frankrijk wordt het intussen regionaal warmer dan 40 graden en die lucht bereikt ons (waarschijnlijk ietsje afgekoeld) dinsdagmiddag en -avond. Het weerbeeld is verder zonnig, al kunnen maandag overdag wel enkele veldjes met sluierbewolking over het land waaien. Veel hinder ondervindt de zon daar echter niet van.

Zoals gezegd bereikt de warmste luchtsoort ons in de loop van dinsdag. Op 850 hPa (circa 1,5 km hoogte) warmt het dan op naar 20-23 graden; dat zijn bijna recordwaarden voor ons land. Op een zonnige dag in juli mag je daar 15-17 graden bij optellen om de potentiële maximumtemperatuur te berekenen. Een simpel rekensommetje laat ons zien dat we op leefniveau temperaturen van ruim boven de 35 graden mogen verwachten. In Brabant. Limburg, Zeeuws-Vlaanderen en delen van het rivierengebied is 38-39 graden mogelijk. Het is zelfs niet uitgesloten dat in het uiterste zuiden en zuidwesten, waar de heetste luchtsoort tegen de avond arriveert, het zelfs nog iets warmer wordt. Dan moet je denken aan een lokale 'veertiger', al dan niet afgerond. 

Maxima van ruim 40 graden op uitgebreide schaal lijken overigens niet realistisch. Daarvoor bereikt de warmste luchtsoort ons net een paar uur te laat, dinsdagavond tussen 20 en 00 uur. Had dat dinsdagmiddag omstreeks 16 uur plaatsgevonden dan was zeker op meer plaatsen een dikke 40 graden mogelijk geweest. Overigens kan die timing nog wel lichtjes verschuiven, we hebben tenslotte nog even te gaan.

Op de kaart hieronder zien we de temperatuurkaart van 25 juli 2019. Dit is de tot nu toe warmste dag in Nederland ooit gemeten met 40,7 graden in het Brabantse Gilze Rijen. Dat is dus het all-time hitterecord voor Nederland op dit moment. Vallen we deze week in herhaling? Dat lijkt onwaarschijnlijk, maar we zullen zien. Andere elementen zoals sluierbewolking (hooguit zeer dun) en saharastof (slechts een minimale hoeveelheid) lijken in ieder geval nauwelijks invloed te hebben op instraling van de zon. Ook is de toplaag van de bodem zeker in Zuid-Nederland vrijwel uitgedroogd, waardoor instraling van de zon bijna maximaal kan worden omgezet in warmte. Normaal gaat een (flink) deel van deze instraling verloren aan verdamping van vocht, maar als er weinig of geen vocht meer aanwezig is kan het dus potentieel wat warmer worden dan sommige weermodellen berekenen.

Naast de hitte overdag, valt ook vooral de warmte tijdens de nachtelijke uren op. Waarschijnlijk krijgen we één of twee zogenaamde 'tropennachten' te verwerken. Dit zijn nachten waarin het niet kouder wordt dan 20,0 graden, maar niet alleen die bewuste nacht telt in deze berekening. Wanneer het 's nachts warmer blijft dan 20 graden, moet het kwik ook de hele dag én avond die volgt boven de 20 graden blijven liggen. Deze periode wordt gerekend van 00 UTC t/m 00 UTC (ofwel van 02 uur tot de volgende dag 02 uur 's nachts). Dan pas mogen we officieel spreken van een tropennacht.

Vooral dinsdag (nacht maandag op dinsdag t/m dinsdagavond) lijkt in een groot deel van Nederland kanshebber op een tropennacht. Zeker in het westen en zuiden komt het 's nachts niet onder de 20 graden; lokaal kan het zelfs 21-22 graden blijven. Mogelijk verloopt de nacht van dinsdag op woensdag nog veel warmer, maar dan is het even de vraag hoe lang de warmte woensdag overdag nog blijft hangen. Er nadert tegen die tijd namelijk een koufront...

Dat koufront markeert de overgang beduidend minder heet, maar nog steeds wel warm zomerweer. Omdat de lucht in de heetste luchtsoort bijzonder droog is, zal het daar in ieder geval niet tot onweer komen. Pas achter het koufront, in de veel koelere (maar tevens onstabielere) lucht op woensdag kunnen zich buien gaan vormen. Dit gebeurt dan eventueel op een maximumtemperatuur van 25 tot 30 graden, met de laagste waarden in het westen en zuidwesten. De meest actieve buien worden dan verwacht in de oostelijke regio's. Overigens worden op buiengebied voorlopig weinig schokkende dingen verwacht. Er is nogal een gebrek aan diepe onstabiliteit en ook de hoeveelheid windschering valt tegen voor het ontstaan van sterk ontwikkelde buien.

. 

Na woensdag komen we meer in de maritiem polaire lucht terecht, ofwel een luchtsoort die (weliswaar met een omweg) afkomstig is van de oceaan. De omweg die deze lucht eerst moet afleggen om bij ons te komen zorgt overigens nog wel voor enige opwarming, waardoor het zeker niet koud wordt. De middagtemperaturen blijven uitkomen tussen de 22 en 27 graden, in het zuidoosten lokaal nog een graadje meer. Indien er weerstations zijn die zowel maandag als dinsdag als woensdag de tropische grens van 30 graden weten te bereiken, met daar omheen ook nog twee zomerse dagen ingebouwd (>25 graden, bijv op zondag en donderdag), dan kunnen we spreken van een regionale hittegolf. Een landelijke hittegolf in De Bilt lijkt niet aan de orde.

Aan het weerbeeld verandert later in de week verder weinig. Na de lokale onweersbui van woensdag wordt het vanaf donderdag opnieuw droog en vrij zonnig zomerweer. Een hogedrukgebied breidt z'n invloed namelijk alweer snel uit naar onze regio. Hierdoor neemt de droogte wel steeds nijpendere vormen aan.

Foto omslag: Gieny Westra