Een opmerkelijk verschijnsel op de Finse stranden: duizenden ijsbollen. Op diverse stranden aan de Finse kant van de Botnische Golf zijn de afgelopen dagen duizenden ballen ijs aangespoeld, waaronder op het strand van Heiluoto. De meeste ijsballen hebben het formaat van een tennisbal, maar er zitten ook enkele grotere exemplaren tussen. Het fenomeen levert een bijzonder schouwspel op, fotograaf Risto Mattila wist het mooi vast te leggen.

IJsbollen als deze zijn niet uniek, maar wel bijzonder. Zeker in poolgebieden worden ijsbollen wel eens waargenomen, soms wel tot bijna één meter in doorsnede. Een mooi voorbeeld was in 2014 toen tienduizenden ijsbollen ontstonden in Lake Michigan.

Video: ijsbollen worden gevormd in de golfslag op Lake Michigan in 2014. 

IJsbollen als deze komen onder specifieke omstandigheden voor. De watertemperatuur moet over een grotere diepte rond het vriespunt liggen en er is voldoende wind nodig om met behulp van golfslag de zee niet dicht te laten vriezen.

Wanneer het water koud genoeg is en er voldoende golven zijn, dan kunnen ijsbollen op twee manieren ontstaan. De eerste manier is het afstompen of 'polijsten' van ijsplaten die in onrustig water steeds tegen elkaar botsen. Uiteindelijk vormen mooie ballen die vervolgens op het strand kunnen aanspoelen.

Een andere ontstaanswijze is vergelijkbaar met het ontstaan van grote hagelstenen. Wanneer de watertemperatuur laag genoeg is, kan het gemakkelijk bevriezen aan vaste deeltjes in het water, bijvoorbeeld zandkorreltjes of kleine kiezeltjes. Wanneer er een klein korreltje ijs ontstaat, kan een nieuw laagje water aan het korreltje ijs vastvriezen. Dankzij golven kunnen geen vlakke ijsplaten ontstaan, maar groeien er juist meerdere ronde korrels. Als dit lang genoeg doorgaat, dan ontstaan uiteindelijk ook ballen met ijs.