Al drie nachten op rij was er sprake van lichte vorst op meerdere plaatsen in Nederland. In de nacht naar donderdag werd het zelfs -3,0 graden op vliegveld Eelde, in het noorden van Drenthe. Dat is een evenaring van het record voor de tweede decade van de mei, de periode van 11 t/m 20 mei. Het record werd eerder gevestigd op 16 mei 1909.

Het is uitzonderlijk dat het half mei nog zo koud wordt. Een enkele keer nog lichte vorst gebeurt wel vaker, zeker in de eerste dagen van mei, maar na IJsheiligen (11 t/m 14 mei) is vorst nog zeer zelden waargenomen. Vandaar dat IJsheiligen in de volksmond ook wel het einde van het vorstseizoen markeert.

Vorig jaar bracht precies deze dagen in mei ook al koude nachten: op 11, 12 en 13 mei werd lichte vorst gemeten op enkele plaatsen in het land. Zo koud als dit jaar was het echter niet, op 13 mei 2019 werd het -1,9 graden in het Gelderse Hupsel.

Naar alle waarschijnlijkheid gaat de aankomende nacht nog een fractie kouder verlopen dan afgelopen nacht. Dat komt doordat de lucht nog iets droger is geworden en de stapelwolken minder groot uitgroeien, zodat ze ook sneller zijn verdwenen. Bovendien valt de wind al in de loop van de avond vrijwel helemaal weg.

Op de koudste plaatsen wordt een minimumtemperatuur van -3 of zelfs -4 graden verwacht. Op uitgebreide schaal gaat het licht vriezen, als gemiddelde waarde in het binnenland kan worden gerekend op -1 of -2 graden. Alleen in de kustgebieden blijft het kwik wat hoger, tussen 1 en 4 graden boven nul.

Al enkele dagen wordt koude en relatief droge lucht aangevoerd uit het noorden. We hebben deze stroming vanwege een hogedrukgebied dat zich dicht bij of boven de Britse Eilanden bevindt. Tegelijkeritjd is de luchtdruk momenteel laag in Scandinavië.

Naast dat de lucht al koud is, bevat de lucht ook relatief weinig waterdamp. Hoe minder waterdamp zich in de lucht bevindt, des te sterker kan de lucht 's nachts afkoelen. Overdag kan het ook weer flink opwarmen na zo'n koude nacht. Een extreem voorbeeld van sterke opwarming en afkoeling in droge lucht zien we vaak in woestijngebieden: daar kan het overdag 40 graden zijn, maar 's nachts afkoelen naar 15 graden.

Dankzij de droge lucht heeft bewolking ook de neiging om op te lossen. Overdag is de zon nu krachtig genoeg dat er, ondanks de droge lucht, veel stapelwolken ontstaan en zelfs wat kleine buitjes. Na zonsondergang lossen die echter weer snel op. Zo is er 's nachts dus een heldere hemel, waardoor het aardoppervlak optimaal zijn warmte verliest richting het heelal.