Door verschil in opwarming van het aardoppervlak ontstaan lage- en hogedrukgebieden en daarmee ook wind. Van de evenaar tot de polen zijn verschillende windpatronen te vinden. Voor de windsterkte worden verschillende windschalen gehanteerd, waaronder de schaal van Beaufort. 

Bij een lagedrukgebied ofwel een depressie, waait de wind op het noordelijk halfrond tegen de wijzers van de klok in en vindt er in het centrum van het lagedrukgebied een opwaartse luchtbeweging plaats. 

De barometer geeft de luchtdruk aan. Als de luchtdrukverschillen over een korte afstand erg groot zijn, waait het stevig. Een sterke luchtdrukdaling kondigt meestal een slechtweersysteem aan en dan zal in korte tijd de wind toenemen. Bij een uurgemiddelde windsnelheid van 75 tot 88 km per uur, is er sprake van stormkracht 9.

Grote verschillen in luchtdruk komen meestal voor bij een actief lagedrukgebied. Rond deze zogenaamde stormdepressie zijn er grote temperatuurverschillen zowel aan het aardoppervlak als hoger in de atmosfeer. Hierdoor zijn er sterke luchtstromingen. Ook op hoogte waait het hard, een straalstroom op 10km hoogte.

In de maanden november tot en met maart zijn de tegenstelling in temperatuur tussen de Noordpool en gebieden rond gematigde breedte het grootst. Vandaar dat de meeste stormen in de herfst en winter voorkomen, want bij grote temperatuurverschillen over een korte afstand ontstaan er sterke luchtstromingen.

Aan de kust stormt het gemiddeld meerdere keren per jaar. Verder landinwaarts is stormkracht 9 zeldzaam, eens in de 70 jaar. Dat komt doordat het land de wind als het ware afremt, er treedt wrijving op. Wel zijn zware windstoten van 75 tot 90 km per uur mogelijk. 

Bij windkracht 10 is er sprake van een zware storm, windkracht 11 wordt zeer zware storm genoemd. Sinds 1901 zijn er in Nederland 66 zware tot zeer zware storm gemeten. Op 9 februari 2020 trok voor het laatst een zeer zware storm Ciara genaamd over Vlieland. Windvlagen van 130 km per uur zijn toen geregistreerd.