Kenmerkend voor de Sirocco is een zuiden- tot zuidwestenwind die zeer warme continentale lucht aanvoert die oorspronkelijk uit de Sahara komt. De wind gaat gepaard met veel stof uit de woestijn die in de extreme gevallen slechte zichtcondities oplevert. Voor het ontstaan de Sirocco moet een lagedrukgebied aanwezig zijn ter hoogte van Tunesië. Als deze depressie vervolgens richting het noordoosten trekt, verplaatst het windveld mee van west naar oost over de Middellandse Zee.

Door de oversteek over het warme zeewater wordt de van oorsprong droge lucht steeds vochtiger. In Spanje, Italië en Griekenland wordt de lucht als broeierig en zeer warm ervaren. Daarnaast ontstaan er wolkenvelden en is het vaak mistig langs de kustlijn.

De Sirocco is niet seizoensgebonden al komen de zwaarste winden vaak in de lente voor. In de meeste extreme situaties kan de Sirocco wel anderhalve dag aanhouden. De windkracht komt dan meestal tussen 5 en 8 Beaufort uit en er zijn windstoten rond 100 km/uur mogelijk.

Wanneer de Sirocco opsteekt wordt dit in Noord-Afrika en Zuid-Europa door de meesten als zeer onprettig ervaren. Overdag stijgt de temperatuur gemakkelijk boven 40 graden. Tijdens de nachten koelt het nauwelijks af en ligt de minimumtemperatuur nog rond 30 graden. Veel gehoorde klachten tijdens een periode waarin de Sirocco opsteekt zijn hoofdpijn en slapeloosheid.

De lucht die de Sirocco meevoert kan in sommige situaties helemaal tot Nederland komen. Dit komt bijvoorbeeld voor wanneer een Omegablokkade aanwezig is boven Scandinavië. Het krachtige hogedrukgebied blijft lange tijd op dezelfde plaats liggen en zorgt in het noordwesten van Europa voor een aanhoudende zuidelijke of zuidoostelijke windrichting. Hier hebben wij niet zozeer last van de extreme temperaturen, maar wel van het Saharastof dat met de wind wordt meegevoerd. Buien die in de relatief warme luchtsoort ontstaan zorgen er voor dat het woestijnstof uit de lucht wordt gespoeld en op onze spullen terechtkomt.  Auto's die onder een rode laag stof zitten zijn typisch voor deze weersomstandigheden.

De stofpluim die met de Sirocco wordt meegevoerd over de Middellandse Zee is vaak duidelijk te herkennen op satellietbeelden.

Sirocco is een algemene benaming voor de krachtige wind die vanaf Noord-Afrika over de Middellandse Zee waait, maar er zijn meerdere variaties op deze term bekend. De Franse, Italiaanse en Griekse weerdiensten spreken wel van de Sirocco, maar in Noord-Afrika wordt deze naam helemaal niet gebruikt. De algemene naam is daar Chom of Arifi. Deze woorden betekenen heet en dorstig.

Afhankelijk van het gebied worden net andere termen gebruikt. In het noorden van Afrika wordt gesproken van Chergui (Algerije), Ghibli (Libië) of Chili (Tunesië). In het oostelijke Middellandse Zeegebied en rond de Middellandse Zee wordt gesproken van Khamsin (Egypte). Nog iets verder naar het oosten worden de termen Sharav (Israël) of Simoon (Palestina, Jordanië en Syrië) gebruikt.

Ook in het zuiden van Europa gebruikt men veel vaker een lokale term. In Portugal staat de wind bekend als Xaroco en in Spanje spreken ze van Leveche. In Frankrijk noemen ze het fenomeen Marin en in Kroatië heet het Jugo.