We hebben ze allemaal wel eens gezien. Mooi opgelijnde stapelwolken die als een treintje met de wind mee worden gevoerd. Hoe komt het dan deze wolken zo netjes op rij voorbij trekken.

We beginnen bij het begin, met een heldere nacht en ochtend. De zon warmt het land op en op een bepaald moment wordt de convectietemperatuur bereikt. Nu kunnen warme luchtbellen opstijgen van het aardoppervlak. De luchtbellen kunnen opstijgen omdat de omgevingstemperatuur lager is. Tijdens het opstijgen koelen de luchtbellen af. Koudere lucht kan minder waterdamp bevatten en dus treed er condensatie op; Een wolkje is geboren.

De wolk kan nog wat doorgroeien en verder stijgen maar botst dan in onze situatie tegen een warmere luchtlaag aan die zich boven de koude luchtlaag bevindt. Zo'n laag waarbij de temperatuur weer stijgt met de hoogte noemen we een inversie. 

Omdat de omgevingslucht nu warmer is dan de wolk zelf zal de lucht niet verder stijgen.Van onderen wordt nog wel lucht aangevoerd. Hierdoor zal de stroming aan de bovenzijde, langs de inversie afbuigen en uiteindelijk weer naar beneden zakken. Er ontstaat een circulatie. 

De lucht in de dalende beweging warmt aan. Warme lucht kan meer waterdamp bevatten. Wolken lossen zo op. Op die manier krijg je afwisselend een opgaande stroming (met wolken) en een neerwaartse stroming (met opklaringen). Omdat de wind de wolken meevoert ontstaan er wolkenstraten die soms zeer scherp opgelijnd zijn en daardoor erg fotogeniek.

Afhankelijk van de luchtsoort en de opbouw van de atmosfeer kunnen er kleine of grote stapelwolken ontstaan. Vooral bij wat kleinere stapelwolken is het effect goed zichtbaar.