Weerterminologie

Weerterminologie

Raymond Klaassen
Raymond Klaassen
Raymond Klaassen 3 april 2021 12:32 uur
Laatste update: 17 mei 2021 11:06 uur
'Vanochtend is het zeer koud', schrijft de meteoroloog. Zeer koud, fris, warm, zeer warm, het zijn termen die gebruikt worden in bepaalde situaties.

Afspraken die verreweg de meeste mensen niet weten, omdat ze een wat technisch-meteorologische achtergrond hebben. Hieronder zetten we aantal vaste kreten op een rijtje. We beginnen met temperatuur-gerelateerde termen.

Temperatuur

Zeer warm, vrij warm, warm, zacht. Het is een greep uit de kreten die de meteoroloog tot zijn beschikking heeft als hij een weersverwachting schrijft of uitspreekt. Volgens afspraken kunnen deze termen niet zomaar gebruikt worden. Het weer, in dit geval de temperatuur, moet wel aan een paar voorwaarden voldoen.

Om een temperatuurterm te gebruiken moet er gekeken worden naar de verwachte maximumtemperatuur en naar de geldende normaal, waarmee het langjarig gemiddelde wordt bedoeld voor de tijd van het jaar. Het KNMI heeft voor iedere maand 3 normalen, een voor dag 1 tot 11, een voor dag 11 tot dag 21 en een voor het laatste deel van de maand.

Als we de verwachte maximumtemperatuur en het verschil met de normaal weten, kunnen we een temperatuurterm gaan vaststellen. Hiervoor trekken we de normaal af van de maximumtemperatuur waardoor het verschil duidelijk wordt. Met het verschil kunnen we de volgende tabel raadplegen:

Max. tempAfwijking t.o.v. normaalTerm
22°C of hogermeer dan 7°C boven normaalzeer warm
20°C of hoger5 tot 10°C boven normaalwarm
20°C of hoger
2 tot 7°C boven normaalvrij warm


Op basis van deze tabel kunnen we dus bijvoorbeeld stellen dat het bij een maximumtemperatuur van 20 of 21 graden nooit zeer zacht kan zijn.

Max. tempAfwijking t.o.v. normaalTerm
lager dan 20°Cmeer dan 7°C boven normaalzeer zacht
lager dan 20°C
5 tot 10°C boven normaalzacht
lager dan 20°C
2 tot 7°C boven normaalvrij zacht


Hieronder een overzicht van de koude termen. In dit geval is de verwachte temperatuur dus een x aantal graden lager dan de normaal waardoor het verschil negatief wordt:

Max. temp

Afwijking t.o.v. normaalTerm
12°C of hoger2 tot 7°C onder normaalvrij koel
12°C of hoger
meer dan 7°C onder normaalkoel



lager dan 12°C2 tot 7°C onder normaal
vrij koud
lager dan 12°C
5 tot 10°C onder normaal
koud
lager dan 12°C
meer dan 10°C onder normaal

zeer koud


Vorstkreten

In de wintermaanden zien we vaak genoeg vorsttermen voorbij komen. Ook hier zijn afspraken over gemaakt die in onderstaande tabel staan.

TermTemperatuur
Lichte vorst-0,1°C tot en met -5,0°C
Matige vorst-5,1°C tot en met -10,0°C
Strenge vorst-10,1°C tot en met -15,0°C
Zeer strenge vorstlager dan 15,0°C


Als de meteoroloog het heeft over temperatuur nabij of rond het vriespunt dan wordt een temperatuur bedoeld tussen -2 en +2 graden. Een tekst waarin staat, "de minima liggen vannacht rond het vriespunt of er iets onder is eigenlijk dubbelop.

De term nachtvorst wordt eigenlijk niet meer gebruikt omdat deze uitdrukking verwarrend is. Strikt genomen betekent de term dat het aan de grond vriest en op anderhalve meter boven 0°C is. Logischerwijs werd de term vaak verkeerd geïnterpreteerd als zijnde vorst in de nacht. Nachtvorst gebruiken we dus niet meer maar we spreken nu van vorst aan de grond.

Zon- en wolkentermen

De verhouding zon en wolken kan op vele manieren beschreven worden. Ook hiervoor geldt dat er afspraken zijn gemaakt wanneer welke term te gebruiken maar dit wil nog wel eens wat door elkaar lopen. Om tot de juiste term te komen kijken we in principe naar de hoeveelheid zonneschijn in procenten.

Percentage zonWolkentermZonterm
0 - 20%Veel bewolkingNauwelijks zon
10 - 60%

Wolkenvelden

Wisselend bewolkt

Half tot zwaar bewolkt

Af en toe zon

Zonnige perioden

Perioden met zon

40 - 100%

Weinig bewolking

Licht bewolkt

Zonnig


Files en vertragingen