Het is niet eens zo heel lang geleden dat we in Nederland en de omringende landen met volop nazomerweer te maken hadden. Tot en met vorige week woensdag werden in het zuidoosten van het land zomerse temperaturen van 25 graden gemeten. Ook in de landen om ons heen was het warm. Tot in het zuiden van Scandinavië en in Schotland aan toe steeg de temperatuur een kleine week geleden tot rond of zelfs tot boven de 20 graden. Inmiddels is het weer omgeslagen en heeft Koning Winter zijn eerste spelenprik uitgedeeld.

We schreven er al eerder over, koude lucht zou dit weekend uitsmeren tot over het Alpengebied en voor sneeuval gaan zorgen van de Franse Alpen tot in het zuiden van Oostenrijk aan toe. De meeste sneeuw viel op de hogere berghellingen, maar uiteindelijk is zaterdagmiddag lokaal zelfs de sneeuwvalgrens gezakt tot 800 meter of zelfs nog iets lager. Voor eind september is dat best uitzonderlijk. Ook in de heuvel- en berggebieden in de nabijheid van het Alpenmassief is zoals verwacht sneeuw gevallen. Zo kleurde de hoogste bergtoppen in de Vogezen, Jura, het Beierse Woud en het Zwarte Woud zowel zaterdag als deze zondagochtend winters wit. De hoogste berg in het Zwarte Woud, de Feldberg kon vanmorgen zelfs een zeer indrukwekkende hoeveelheid sneeuw melden. Er lag tijdens de officiële ochtendwaarneming om 8 uur lokale tijd ruim 50 cm sneeuw. Een uur eerder verdween de meetlat zelfs nog verder in de sneeuw, er lag toen zelfs 59 cm. 

De temperatuur kon afgelopen nacht in het Alpengebied ook aardig onderuit gaan. Het klaarde namelijk flink op en boven de vers gevallen sneeuw werd op de hogere bergtoppen zelfs strenge vorst gemeten. Nabij de Füntensee op zo’n 1550 meter hoogte kwam het vannacht met -10,5 graden ook tot strenge vorst. Dit meetpunt ligt goed beschut tussen diverse hoge bergtoppen. Geregeld worden hier bijzonder lage temperaturen gemeten, zoals de laagste temperatuur ooit in Duitsland van -45,9 graden in december 2001. Overigens kwam de temperatuur op het nabijgelegen meetpunt aan de Koningssee op zo’n 600m hoogte met +3,8 graden niet eens in de buurt van het vriespunt uit.

Opvallend koud was het ook in delen van Schotland en Ierland. Niet alleen op de toppen van de Schotse Hooglanden kwam het kwik onder nul, juist in de beschutte dalen vroor het enkele graden. Lokaal vroor het zelfs 4 tot 5 graden en zelfs enkele kuststations konden een negatieve minimumtemperatuur meten. Ook in Noord-Ierland en Ierland was het behoorlijk koud vanmorgen. De laagste temperatuur werd gemeten in het Noord-Ierse Katesbridge waar het 3,7 graden vroor. Het was overigens de 3^e nacht op rij met vorst op dit meetpunt, want ook de voorgaande nachten waren in dit deel van Europa al af en toe behoorlijk koud.

Traditiegetrouw is Scandinavië door zijn noordelijke ligging het eerste gebied in Europa waar de winter van zich laat horen en ook nu is dat niet anders. Zaterdag viel in de Noorse bergen vanaf 800 meter hoogte de eerste serieuze sneeuw na het zomerseizoen. Eerder deze maand was er ook al wat sneeuw gevallen, maar nu ging het om sneeuwval op uitgebreide schaal omdat de vorstgrens echt een stukje lager lag dan eerder deze maand. Toen viel boven 1500 meter de neerslag als sneeuw. Inmiddels is de meest koude lucht alweer uit het zuiden van Noorwegen verdrongen. Een groot deel van de sneeuw is dan ook alweer gesmolten. Winters is het nog wel in Lapland waar het afgelopen nacht op uitgebreide schaal tot matige vorst kwam. 

Doorzetten doet de winter voorlopig niet. De komende dagen kan het in Schotland af en toe in de nachtelijke uren tot iets onder nul afkoelen en op de hogere Alpentoppen valt soms nog sneeuw. In Scandinavië zet de winter voorlopig nog niet door. Nazomer zit er in onze omgeving ook niet in, het blijft voorlopig herfstachtig. Overigens zegt deze eerste speldenprik van de winter niets over hoe de winter zich dit jaar gaat gedragen. Ook de bekende (of beruchte) winterverwachtingen doen dat overigens niet. Meer daarover lees je hier.