Het kan tijdens de winter soms flink koud zijn in de Alpen, met zelfs overdag strenge vorst. Maar gek genoeg zijn de koudste plekken in de Alpen niet altijd de hoogste bergtoppen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken vinden we de koudste plekken vooral tijdens de lange winter nachten in de lagere geïsoleerde dalen van de Alpen. Hier kan het boven een sneeuwdek soms wel afkoelen naar -40 graden Celsius of nog iets meer. 

In de Duitse taal wordt z'n lokaal koude plek in de Alpen ook wel een 'Kaltluftsee' genoemd. Oftewel een meer van koude lucht. Deze koude luchtmeren ontstaan ​​vooral tijdens de lange winternachten in december en januari als het boven een sneeuwdek hard en lang afkoelt. Koudere lucht is zwaar en via berghellingen stroomt deze koude lucht naar het laagste punt in het dal. Vooral in de geïsoleerde dalen die een soort kom vormen kan dit proces tijdens de nacht 'oneindig' doorgaan. Dit komt doordat de hoge bergtoppen om het dal heen beschermen tegen invloeden van buitenaf. Hierdoor kan er ook geen inmenging optreden met warmere lucht van buitenaf. In de meest extreme gevallen kan het in een Kaltluftsee tot wel 30 graden kouder worden dan in de omgeving of in een ander dal op dezelfde hoogte! Er ontstaat dus een microklimaat. 

Zowel in Duitsland, Oostenrijk als ook Zwitserland zijn de laagste temperaturen in de Alpen ooit gemeten op plaatsen waar er sprake is van een Kaltluftsee. In Duitsland is de laagste temperatuur ooit gemeten bij de Funtensee. Op deze plek daalt de temperatuur in een gemiddelde winter tijdens helder weer gemakkelijk naar -20 of zelfs -30 graden Celsius. Maar het all-time record hier ligt op -45,9 graden Celsius, dit record werd gemeten op de vroege ochtend van 24 december 2001. Ter vergelijking op datzelfde moment was het 2 dalen oostelijker op een vergelijkbare hoogte 'slechts' -16 graden. Andere bekende koude plekken in de Alpen zijn de Glattalp in Zwitserland en Grünloch in Oostenrijk. Op deze laatste locatie is ook de laagste temperatuur ooit in de Alpen gemeten. Namelijk -52,6 graden Celsius op 4 maart 1932. Maar ook recenter was het hier nog bitterkoud met -47,1 tijdens december 2003. Grünloch staat dan ook bekend als de koudste plek van Centraal-Europa. 

Door deze bijzondere kenmerken van een Kaltluftsee heerst er hier ook vaak een bijzonder microklimaat. Dit microklimaat is ook direct zichtbaar in de vegetatie. De vegetatie doet dan ook vaak denken aan een toendra. Enkel de planten die volledig bedekt zijn met een pak sneeuw kunnen de winter hier overleven. Hierdoor zie je ook dat er bij bijvoorbeeld de Funtensee sprake is van een omgekeerde bomengrens, de onderste 60 meter van het dal is hier volledig bomenvrij. 

(Bronnen: ZAMG, DWD)