Een lawine is ‘een massa sneeuw of puin die langs de helling van een bergt neerstort’. Vaak ontstaat een lawine als er een zwakke laag binnenin de sneeuwlaag zit of er een slechte binding met de bodem aanwezig is. Als er boven zo'n zwakke laag stevigere en beter aan elkaar hechtende sneeuw ligt kan deze over die zwakke laag gaan glijden. Dit kan spontaan gebeuren of door een 'trigger' zoals een skiër of vallende steen. Deze belasting drukt door in het sneeuwdek tot een zwakkere laag bereikt wordt. Zo'n zwakke laag is soms maar enkele centimeters dik maar kan er wel voor zorgen dat het sneeuwdek breekt en de sneeuw van de helling afglijdt.

Als het hard waait in de bergen wordt de sneeuw verplaatst. Op de ene plek waait er sneeuw weg en die wordt elders compacter neergezet. Daar waar de sneeuw is weggewaaid kan het zijn dat een zwakke laag te dicht bij het oppervlak komt te liggen. Een belasting van een skiër of wandelaar kan dan zorgen voor een breuk van die zwakke laag waardoor de sneeuw kan gaan schuiven.

Niet alleen de temperatuur van de sneeuw, maar ook die van de lucht is belangrijk voor het risico op lawines. Als het bijvoorbeeld dooit dan smelt een deel van de sneeuw waardoor het sneeuwdek zwaar wordt. Wanneer de helling stijl genoeg is kan de sneeuw spontaan op de bodem van de helling gaan glijden. Er is dus geen belasting van skiërs of wandelaars nodig in dit geval. Dit soort lawines zien we vaak in de herfst of lente. In de herfst speelt de dan nog warme bodem ook een belangrijke rol. Er ontstaat dan een smeltlaag aan de bodem waardoor de bodem te glad wordt en de sneeuw kan gaan schuiven. Een belangrijk voorteken zijn scheuren die zichtbaar zijn in de sneeuw. 

Tijdens de lente komen geregeld ook ‘oude problemen’ weer aan bod. De voorgeschiedenis van de winter is hierin belangrijk waarbij oude zwakke lagen weer te dicht bij het oppervlak kunnen komen te liggen. Daarnaast kan de zwakke laag nabij de bodem (die is gevormd in de herfst of vroege winter) juist het afvoeren van smeltwater faciliteren. De zwakke broze laag biedt weinig weerstand tegen stromend water waardoor de verbinding met de bodem wegvalt. Ook wordt de sneeuw steeds zwaarder en vochtiger door het warmer wordende weer en krachtigere zon wat het risico op spontane lawines groter maakt. 

Er zijn ook subtielere en lastig te herkennen processen die een zwakke laag op de sneeuw kunnen vormen: rijp en korrelhagel. Korrelhagel bestaat uit losse bolletjes ijs die slecht met elkaar binden. Rijp bestaat juist uit losse ijskristallen en vormt ook een zwak geheel. In het principe is er nog niets aan de hand als er rijp of korrelhagel op een sneeuwdek ligt. Deze ontstaan pas als deze ingesneeuwd raakt. Zeker in combinatie met wind en sneeuwval (gebonden en stevige sneeuw wordt ergens afgezet). Zo’n zwakke laag breekt gemakkelijk bij weinig belasting met alle gevolgen van dien terwijl deze laag heel lastig te herkennen is uit een sneeuwprofiel. Men moet echt weten hoe het weer zich heeft gedragen in de voorgaande periode om te weten of rijp of korrelhagel op het sneeuwdek aanwezig kan zijn.