In het uiterste zuiden van het land wordt zaterdag in diverse weermodellen het eerste signaal voor buien zichtbaar. Deze buien zijn nog lokaal van karakter en zorgen naar verwachting niet op grote schaal voor overlast. Dat is een ander uitgangspunt vergeleken met de weerssituatie van zondag.

Niet alleen bij ons in Nederland is het dit weekend warm, ook bij onze zuiderburen in België en Frankrijk worden ruime 30’ers genoteerd. Door het opwarmen van de onderste luchtlagen begint de lucht op te stijgen en vormt zich aan de grond een klein lagedrukgebied. Dit noemen we ook wel een thermisch lagedrukgebied of een thermische vore.

Daarnaast komt vanuit het westen minder warme lucht opzetten achter een koufront en dit komt vervolgens in botsing met de warmere en vochtige luchtsoort in de vore. Het grensvlak is het aandachtsgebied voor het ontstaan van felle regen- en onweersbuien. Hieronder is de overgang tussen deze luchtsoorten op 850 hPa (circa 1500 meter hoogte) weergegeven in het Duitse ICON weermodel.

Als we de hoge resolutie weermodellen in meer detail gaan bekijken worden verschillen in timing en locatie van de buien zichtbaar. In het ICON-D2 weermodel verschijnen zondagochtend als eerste buien boven de westelijke helft van het land. Het WRF model gaat mee in dit scenario. Het Nederlandse Harmonie weermodel heeft daarentegen op veel kleinere schaal buien in het westen en houdt het daar grotendeels droog. Hoe dit in de praktijk gaat uitpakken en hoeveel bewolking er tot ontwikkeling komt, heeft grote impact op de opwarming gedurende de dag. De convectieve temperatuur ligt veelal tussen 33 en 35 graden. Deze temperatuur is nodig om buien vanaf de grond te laten ontstaan.

De tweede ronde buien volgt in de loop van zondagmiddag vanuit het zuidwesten. Deze buien pakken in de huidige modelberekeningen een stuk zwaarder uit. Er is veel energie aanwezig (CAPE) en ook de windschering is fors met waarden 20 tot 35 knopen, in sommige regio's zelfs nog meer. Daarmee zou het in een perfecte situatie de tweede categorie onweersbuien kunnen opleveren: multicell, tussen single cell en supercell in.

De onzekerheden, factoren die de vorming van zware buien kunnen belemmeren, zitten hem vooral in de bewolking en verstoring door onweersbuien die eerder in de nacht en (vroege) ochtend mogelijk tot ontwikkeling komen. Als er veel resterende bewolking is en het minder sterk opwarmt overdag pakken de buien in veel gevallen een stuk minder zwaar uit of komen ze zelfs in mindere mate tot ontwikkeling.

In de loop van zondagmiddag komen op meer plaatsen regen- en onweersbuien tot ontwikkeling. Het zwaartepunt ligt veelal boven het oosten en zuidoosten van het land.

Er worden zware windstoten verwacht binnen een range van 75 tot 100 km/uur. Enkele modellen hebben zelfs uitschieters tot boven 100 km/uur. De droge laag onderin de atmosfeer kan er in de praktijk voor zorgen dat de windstoten door verdamping van regenwater nog een fractie zwaarder uitpakken. 

Lees ook: wat zijn windstoten?

Nog een aandachtspunt zijn de hagelstenen die in het zuidoosten en oosten van het land mogelijk tot 5 centimeter grootte of zelfs meer kunnen uitgroeien. Dit zou een situatie kunnen opleveren die vergelijkbaar is met de kassen die in Someren verwoest werden door hagelstenen van circa 8 centimeter. 

Nu de zomervakantie is aangebroken en veel mensen op de camping staan of veel tijd buiten of op een festival doorbrengen kan de impact van dit soort zware onweersbuien groot zijn. De drie criteria voor een code oranje zijn windstoten van meer dan 75 km/uur, hagelstenen van meer dan 2 centimeter of meer dan 50 mm neerslag in een uur. Minstens één van deze criteria hoeft overigens maar gehaald te worden om daadwerkelijk op te schalen van code geel naar code oranje. Dat gebeurde zaterdagavond voor de provincies Noord-Brabant, Limburg, Gelderland en Overijssel.

Check hier de actuele weerwaarschuwingen.

Foto omslag: Diana Huntjes