Het is op dit moment volop winter in Nederland. Na een weekend met een officiële sneeuwjacht en lokaal zelfs een sneeuwstorm, is de wind nu sterk afgenomen. De sneeuwlaag blijft nog wel even liggen, want de temperatuur komt overdag voorlopig niet boven nul. Tijdens de nacht en vroege ochtend is het af en toe steenkoud. Bij helder weer en weinig wind kan het boven het sneeuwdek flink afkoelen. Op diverse plaatsen komt het de komende nachten dan ook tot zeer strenge vorst met temperaturen van -15 graden en lager.

De afgelopen weken kwamen de ECMWF berekeningen, het weermodel waarop we de verwachting voor 30 dagen vooruit baseren, elke keer met flink wat kou in het noorden van Europa. De ene keer leek de kou ons land niet aan te doen, bij een volgende berekening mochten we net meedelen in de Noord-Europese kou. Echt compleet winterweer zoals we hebben, was er niet echt uit te halen, maar dat is ook eigenlijk wel logisch. Bij het ECMWF gaat het niet om één berekening, maar net als bij de pluim voor 15 dagen vooruit wordt de berekening meerdere keren opnieuw uitgevoerd met daarbij een kleine wijziging in de beginsituatie. Aangezien we lange tijd precies op de grens tussen de koude en zachte lucht zaten, was het dan ook niet vreemd dat we slechts een lichte afwijking in de temperatuur zagen. Het weermodel wilde eigenlijk aangeven dat er een gerede kans was op binnendringen van vrieskou. De berekeningen die dat niet deden, krikten de afwijking in temperatuur nog iets omhoog waardoor het leek alsof het slechts 'licht winters' zou worden bij ons. In feite was het alles of niets.

Nu de vrieskou uit het noorden van Europa tot ons land is doorgedrongen, kan het eigenlijk alleen maar zachter worden. Heel veel kouder als wat het nu is, kan het eigenlijk niet worden in Nederland in deze fase van de winter. Bovendien krijgt de zon nu steeds meer kracht dus als de meest koude luchtmassa ons land stilletjes verlaat omdat de wind meer en meer een zuidelijke richting lijkt te gaan kiezen, dan is het niet gek dat de temperatuur duidelijk omhoog gaat. Toch is het maar de vraag of we de winter echt moeten afschrijven na dit weekend.

De meeste computerberekeningen laten volgende week een meer zuidelijke wind waaien. De van oorsprong koude lucht in onze omgeving is tegen die tijd een stuk warmer geworden en de steeds sterker wordende februarizon helpt ook mee om de temperatuur verder op te laten lopen. Ook een beetje leiwerking over de hoge toppen van de Ardennen kan er zomaar voor zorgen dat het in het zuiden van Limburg een stuk zachter is dan in het noorden van het land. Zeker op plaatsen waar de wind nog over een ijsvlakte zoals de Waddenzee waait. Echt zachter wordt het pas als het hogedrukgebied ten noorden en oosten van ons land het veld gaat ruimen en oceaanstoringen met hun regenfronten de dienst gaan uitmaken. Of dat echt gaat gebeuren is nog maar zeer de vraag. In het verleden is gebleken dat kou boven het continent soms erg hardnekkig kan zijn en flink weerstand kan bieden tegen de zachte en vochtige zeelucht.

Kijken we naar de laatste twee weken van februari, dan zien we dat het ECMWF bij ons een gemiddelde afwijking (ten opzichten van de modelklimatologie over de afgelopen 20 jaar) laat zien van ruim -3 graden. Daar zitten niet alleen nog koudere oplossingen tussen, maar ook veel zachtere. Het model lijkt dus opnieuw een signaal af te geven waarbij we er vanuit moeten gaan dat de kans groot is dat we op wat voor manier dan ook meedelen in de kou die in Noord-Europa nog altijd aanwezig is. Met een duidelijk droger weertype zowel in onze omgeving als ten noorden van ons, kun je niets anders concluderen dan dat de kans op hogedrukgebieden boven Scandinavië bij de meeste berekeningen een duidelijke voorkeur krijgen. De kans is dus groot dat ook de tweede helft van februari flink kouder verloopt dan normaal en dat we maar niet moeten rekenen op een vroege doorbraak van het voorjaar.

Ook het begin van de eerste weerkundige lentemaand lijkt koud te verlopen. Nog altijd zien we meer signaal voor hogedruk ten noorden van de Benelux en een afwijking van de temperatuur van zo'n 2 graden onder de norm. Op deze termijn laat het ECMWF model nooit sterke afwijkingen zien wat betreft elementen als temperatuur of neerslag. Dat is ook niet zo vreemd, want zacht weer heeft altijd een grote kans van slagen in de wintermaanden en dus zitten er op deze termijn echt wel een paar zachte oplossingen verwerkt in het gemiddelde. Maart lijkt dan ook volgens het merendeel van de berekeningen van de maandverwachting winters te beginnen. Of dat net zo extreem is als in maart 2018 ( er werd toen nog volop geschaatst), moet blijken, maar helemaal uitsluiten kunnen we het niet gezien de laatste 30 daagse verwachting.