De afgelopen dagen hebben we te maken gehad met koel zomerweer. Sterker nog: de luchtsoort waarin we zaten was van oorsprong ronduit koud: de origine van deze lucht lag in de omgeving van het poolgebied. Uiteraard is de lucht onderweg naar de Benelux sterk opgewarmd, maar in een rustige, heldere atmosfeer zonder wind kwam de kou 's nachts toch even tot uiting.

Aan de grond kwam het zondagochtend tot lichte vorst boven het zuidoosten van Nederland. Dat is bijzonder vroeg in het seizoen: alleen in het jaar 1973 werd nog iets eerder nachtvorst (ofwel vorst aan de grond) gemeten, dus dit mogen we best uitzonderlijk noemen. Even verderop in de Ardennen stond de thermometer zondagochtend op officiële waarnemingshoogte op -1,8 graden en maandag werd het daar zelfs -2,0 graden.

Inmiddels is de relatief koude lucht door een zuidoostelijke wind verdreven. Dan zien we meteen dat de verschillen over korte afstand groot zijn, want binnen 24-36 uur is het regionaal zomers warm. Dinsdagmiddag kan de temperatuur in het zuiden plaatselijk zelfs de tropische 30 graden aantikken. Dit komt ook mede doordat de bodem vrijwel uitgedroogd is. Instraling van de zon wordt zodoende maximaal omgezet naar warmte, in plaats van dat een gedeelte van deze instraling wordt gebruikt voor de verdamping van vocht. Bij zulke situaties kan het vaak wel één of twee graden warmer worden dan veel weermodellen vooraf berekenen.

Ook woensdag en donderdag verlopen in sommige delen van ons land nog zomers, maar geleidelijk neemt de onstabiliteit wel toe. Dit uit zich woensdag in slechts een aantal wolkenvelden, maar donderdag neemt vanuit het zuidwesten de buienkans flink toe. Daarbij kan meteen onweer voorkomen en natuurlijk een welkome plens regenwater voor de natuur.

Kijken we naar de buiensituatie voor aanstaande donderdag, wanneer de warmte wordt verdreven, dan is er toch vrij veel dynamiek zichtbaar. In de middag en vroege avond valt te denken aan 30-35 knopen effectieve windschering. Gecombineerd met ruim 1000 J/kg aan CAPE zijn daarmee relatief goed ontwikkelde onweersbuien mogelijk. Bij een forse bui behoort dan ook hagel tot de opties.

De buien van donderdag zijn het begin van een langdurige periode met wisselvallig weer. Tot en met begin september wordt lokaal een grote hoeveelheid neerslag verwacht. Vooral de kustgebieden lijken nat te worden: mede onder invloed van het warme zeewater en zogenaamde 'kustconvergentie', worden de grootste neerslagsommen aan zee verwacht. Dit kan her en der best eens oplopen naar plaatselijk 70-100 millimeter over wat langere tijd. Die neerslagafwijkingen zijn ook mooi terug te zien in de kaarten hieronder. Groen is natter dan gemiddeld:

Uiteindelijk gaat de temperatuur tijdens deze periode ook behoorlijk wegzakken. Zodra de wind naar het westen draait wordt het begin september naar verwachting nog hooguit 17 tot 20 graden. Wanneer het dan een keer langere tijd regent, kan het ook zomaar nog wat kouder blijven.

Deze bel met vrij koude lucht zien we mooi terug in de verwachte temperatuurafwijking voor de week van 1 september, hieronder weergegeven. In een groot deel van West- en Centraal-Europa ligt de temperatuur dan gemiddeld 2 tot 3 graden onder normaal.

Medio half september zien we in toenemende mate een signaal in de kaarten voor stabieler en bovenal warmer weer. Een hogedrukgebied lijkt zich op te houden boven het zuiden en centrale deel van Europa, terwijl een lagedrukgebied aanwezig blijft voor de Britse kusten. Waarschijnlijk waait de wind dan meestal uit het zuiden tot zuidwesten. Helemaal droog wordt het niet, want frontale invloeden zorgen geregeld nog voor de vorming van enkele buien. Maar de kans is groot dat we het koele weer van begin september in de periode daarna weer achter ons laten.

Foto: Bart v/d Dikkenberg