Hogedruk domineert al lang het weerbeeld deze maand. Voor de aanvoer van koude lucht is het belangrijk dat het hoog met de kern of as ten noorden van Nederland ligt. Dan krijgen we een oostelijke stroming en wordt er vanaf het continent droge en koude lucht aangevoerd. De afgelopen weken is dat het geval geweest en daardoor ligt de gemiddelde temperatuur de tweede decade van januari (dat is de periode 10 t/m 20 januari) op 0,4 graden. Dat is bijna 3 graden lager dan normaal in De Bilt.  Alleen in 2001 en 2013 was het deze eeuw kouder met respectievelijk -1,5 en -3,1 graden. Vooral januari 2013 zal mensen nog heugen toen het door sneeuw en wind vaak bitter koud was.

Dertig jaar geleden, in 1987, vroor het dat het kraakte. De gemiddelde dagtemperatuur lag op -8,4 graden en omdat de eerste decade ook al koud was geweest werd er steeds harder geroepen om een Elfstedentocht. Het zou de derde op rij worden want in 1985 en 1986 werd de tocht der tochten ook verreden. 22 januari werd als datum genoemd, maar omdat er teveel zwakke plekken in het ijs zaten werd de tocht tijdig en terecht afgelast. Desalniettemin is de tweede decade van januari 1987 de koudste geweest sinds de metingen.

Hoewel we nog tien dagen te gaan hebben kunnen we tot nu toe stellen dat deze maand kouder dan normaal verloopt. De normale gemiddelde dagtemperatuur is 3,5 graden. Tot nu toe ligt de gemiddelde dagtemperatuur op het hoofdstation in De Bilt  op 1,6 graden. Dat zal zeker geen record worden want in de vorige eeuw kwam het meer dan tien keer voor dat de gemiddelde januari-temperatuur onder het vriespunt uitkwam. Zo was het in 1940 in januari over de hele maand gemiddeld -5,5 graden en ook in 1942 en 1963 lag de gemiddelde maandtemperatuur onder de -5 graden. 

Het record voor deze eeuw zal waarschijnlijk niet worden gebroken. In 2010 was de gemiddelde dagtemperatuur -0,5 graden en daar zitten we met 10 dagen gaan nog ruim boven. Opvallend is dat 2013 ondanks de eerder genoemde zeer koude 2e decade niet in de ranglijsten voorkomt. Oorzaak hiervan is het zachte begin en einde van januari 2013 toen de temperatuur vaak tot boven de 10 graden opliep.