De zomer van 2022 is extreem zonnig verlopen. Gemiddeld over het land komen we uit op ruim 820 zonuren, terwijl dat er normaal gesproken ruim 640 horen te zijn. Daarmee schurkt deze zomer tegen het recordzonnige zomerseizoen van 1976 aan, maar die was nog nèt iets zonniger met gemiddeld 837 zonuren. Toch ontloopt het elkaar nauwelijks. De gemiddelde temperatuur komt daarnaast uit op 18,6 graden, tegen een langjarig gemiddelde van 17,4 graden gerekend van 1 juni t/m 31 augustus. Dat betekent een derde plaats in het lijstje van warmste zomers sinds ten minste 1901: alleen 2003 en 2018 verliepen nog warmer met 18,7 en 18,9 graden.

Qua neerslag valt de afwijking nog enigzins mee, want gemiddeld over het land is deze zomer zo'n 140 millimeter regen gevallen. Normaal gesproken is dat ruim 235 millimeter. Daarmee staat de zomer van 2022 nipt in de top tien van droogste zomers die ooit zijn gemeten.

De enorme hoeveelheid zonneschijn was echter leidend boven de gevallen neerslag. Doordat de zon zoveel heeft geschenen was de verdamping ook vaak hoog, waardoor het neerslagtekort razendsnel kon oplopen. Bovendien begonnen we het zomerseizoen op 1 juni ook al met een gemiddeld tekort van meer dan 100 millimeter. En regionaal bedroeg dat toen al circa 150 millimeter. Onweersbuien brachten in de maand juni nog wel eens verlichting, al ging het meeste onweer toen al zuid en oost van ons land langs. Vanaf half juli is het ondanks de hoge temperaturen nauwelijks meer tot onweer gekomen.

Vooral delen van Zeeland, Brabant, Limburg en het oosten van ons land zijn momenteel gortdroog. Het neerslagtekort bedraagt in deze regio's vrijwel overal meer dan 300 millimeter, lokaal zelfs meer dan 350 millimeter. Dat staat ongeveer gelijk aan de droogte aan het eind van de zomer van 2018. Vennen en sloten zijn in de genoemde gebieden volledig drooggevallen en veel bomen staan op standje eind oktober. Door buien in juli en het eerste deel van augustus zien we alleen in een brede strook over Midden-Nederland én in de noordelijke provincies een wat lager tekort van 190 tot 250 millimeter, wat overigens nog steeds stevig is. Toch zie je dat effect terug in de natuur, want daar is het beduidend groener gebleven.

Vorig jaar kende de zomer een totaal ander verloop. Juni 2021 was ook zeer warm, maar juli en augustus stelden qua zomerweer toen teleur met slechts enkele zomerse dagen, veel zware buien en frequent wateroverlast in delen van het land. Overigens had de natuur daar veel meer baat bij dan de huidige droogte.

De gemiddelde temperatuur kwam vorig jaar zomer uit op 17,7 graden, vooral door toedoen van juni. Overigens was zelfs dat nog iets boven het langjarig gemiddelde. Ook de hoogst bereikte maximumtemperatuur is niet te vergelijken: vorig jaar werd het op 17 juni ruim 34 graden, dat was toen meteen de hoogste temperatuur van de hele zomer. Dit jaar haalde Maastricht net geen 40 graden: op 19 juli werd het daar 39,5 graden. Neerslag viel vorig jaar bijna dubbel zoveel als deze zomer: in Beek bij Maastricht zelfs 386 millimeter. Daar komen we dit jaar niet eens bij in de buurt.

Augustus 2022 was de warmste maand van deze zomer, en van 2022 in z'n geheel, met waarschijnlijk een maandgemiddelde temperatuur van 20,0 graden. Normaal gesproken is dat 17,9 graden. Daarmee komt augustus 2022 in de top-drie terecht van warmste augustusmaanden sinds het begin van de metingen. De warmste augustus dateert uit 1997: toen bedroeg het maandgemiddelde liefst 20,5 graden. Op de tweede plaats staat 2020 met een gemiddelde van 20,4 graden.

In De Bilt werd een opvallend record neergezet: op elke dag in augustus werd het warmer dan 20 graden. Dat is sinds het begin van de metingen nooit eerder gebeurd. Overigens telt het Limburgse Arcen vrijwel de hele zomer al een onafgebroken serie van warme dagen en voorlopig komt daar geen einde aan. Daarbij kwam het in augustus tot de eerste landelijke hittegolf sinds de zomer van 2020. In De Bilt werden in totaal deze maand 7 tropische dagen gemeten. Dieper landinwaarts werden twee hittegolven bereikt, waaronder bij Enschede en in delen van Brabant en Limburg. Weerstation Hupsel, gelegen in de Achterhoek, slaagde er zelfs in deze "twee" hittegolven aan elkaar te verbinden: daar was sprake van één lange hittegolf van 18 dagen. Overigens is dat geen record, want in de zomer van 2018 duurde de regionale hittegolf lokaal zelfs vier weken.

Qua neerslag was augustus 2022 een maand van grote regionale verschillen. Waar het in delen van Utrecht, de noordelijke Veluwe en Friesland en Groningen lokaal zelfs te nat was (70-90 mm), bleef het op veel andere plaatsen gortdroog. Sommige regio's in Zeeuws-Vlaanderen, Gelderland, het rivierengebied en Midden-Limburg is zelfs minder dan 10 millimeter gevallen. In combinatie met het grote aantal zonuren is dit uiteindelijk de oorzaak van de droogte die heerst.

Foto omslag: Gieny Westra